ANTANDROS ANTİK KENTİ HAKKINDA BİLGİLER

Çanakkale-Edremit Karayolu'nun üzerinden geçtiği Antandros  Balıkesir ili sınırlan içerisinde Altınoluk Edremit Karayolu'nun 2. Km de Edremit Körfezi'nin kuzeyinde yer alan önemli bir Troas kentidir.  

Antandros is in Balıkesir and North of Edremit an important city of Troas. Antandros manages the way which connect Mysia and Aiolis to Troas, on the skirt of Kaletaşı Hill and east of Kaletaşı Hill. Excavations at this citadel on the south shore of the Edremit Gulf near Altınoluk have been undertaken by Gürcan Polat from Ege University since 2001. Remains have been found ranging from 6th century BC to Late Roman.As in previous years work took place in three areas at the site: the Late Roman villa (Slope House or Yamaç Ev), the settlement and the necropolis. The three are aligned along the shore from east to west respectively.

Çanakkale-Edremit Karayolu'nun üzerinden geçtiği Antandros Balıkesir ili sınırlan içerisinde Altınoluk Edremit Karayolu'nun 2. Km de Edremit Körfezi'nin kuzeyinde yer alan önemli bir Troas kentidir. Kazdağı'nın (İda Dağı)güney eteklerinde Mysia ve Aiolis arasındaki yolu kontrol eden köprü konumunda olmasının yanı sıra Assos ile Gargara kıyı yolu üzerinde bulunması bakımından da stratejik açıdan önemli bir antik liman kentidir. Antandros'ta sistemli kazı çalışmaları 2000 yılında gerçekleştirilen yüzey araştırması sonucunda elde edilen veriler ışığında 2001 yılında başlamıştır ve kazı sektörlere ayrılmıştır.

İlk çalışma alanım Yamaç Ev olarak isimlendirilen Roma Dönemi villası oluşturmaktadır. M.S. 4. yüzyılda yapıldığı anlaşılan bu konutun, bugüne kadar yapılan kazı çalışmalarında 19 mekanı ortaya çıkarılmıştır. Bu mekanlardan en görkemli olan altısı, 32.90 m. uzunluğundaki portikoya açılmaktadır. Bunun yanı sıra, eve ait latrina (tuvalet) ve hamam da ortaya çıkarılan mekanlar arasında yer almaktadır. Yamaçtaki eğimden dolayı teraslar üzerine oturtulan villanın yan yana sıralanmış altı odasından ikisi ve portikosu oldukça iyi korunmuş mozaik döşemeye sahip iken, bir odasının tabanının opussektile (mermer kaplama) döşemeyle, duvarlarının da mermer kaplamalarla süslendiği anlaşılmıştır. Mozaik tabana sahip odalardan birisinin duvarları, stilize sütunlar arasına yerleştirilen tek figürlü panellerden oluşan duvar resimleri ile dekore edilmiştir. Ayrıca yapılan çalışmalar, bu villanın M.S. erken 4. yüzyılda yapıldığını, M.S. 6-7. yüzyıla kadar bazı tadilatlarla birlikte kullanıldığını ortaya koymaktadır. Örülerek kapatılan kapılar ve derme çatma duvarlarla elde edilen yeni mekanlar, konutun son dönemlerinde refah düzeyinin düşmesiyle birlikte, bu büyük konutu birkaç ailenin birlikte kullandığını ortaya koymaktadır.

Nekropolis kazılan 2001 yılında küçük bir sondaj ile başlamış, yoğun gömü nedeniyle dört bir yana genişletilerek, büyük bir açmaya dönüşmüştür. Nekropolis, coğrafi konumu gereği, kuzeyindeki tepeden erozyonla gelen toprak nedeniyle tabakalı bir yapıya sahiptir. Yaklaşık 300 metrekarelik bir alanda gerçekleştirilen kazı çalışmalannda bugüne kadar 277 mezar saptanmıştır. İlk kültür katmanını, özellikle açmanın güney bölümlerinde ele geçen Geç Roma Dönemi'ne ait mimari oluşturmaktadır. 2007 yılı çalışmalannda açmanın doğu bölümünde daha önce açığa çıkanlan Geç Roma yerleşimlerine ait iki mekanın güney duvarlan ve kapı girişleri ortaya çıkanlmıştır. Böylece nekropolis içinden geçen yolun bu dönemde yaklaşık 2 m. kadar güneye kayarak kullanılmaya devam edildiği ve evlerin yol kenarında yer aldığı anlaşılmıştır.rNekropolisin belirlenen en erken mezarı 3.5 yaşına bir çocuğa aittir. 2.04 m seviyesine oturan 192 no.lu bu mezarda birey, yere açılan çukur içerisine yatınldıktan sonra gömülmüş ve bir sıra moloz taş ile çevrelendikten sonra, bunun üstü düz, kayrak taşlarla kapatılmıştır.

Bunun da yaklaşık 20 cm. üzerine mezan ortalayacak biçimde, tek taş sırasından oluşan, düz kısmı kuzeye gelecek şekilde, yanm daire planlı bir taş sırası dizilerek, içi daha küçük taşlarla doldurulmuştur

Çanakkale-İzmir Karayolu'nun kuzeyindeki kazı çalışmalannda ilk tabakayı Geç Roma yerleşmesi oluşturmaktadır. Genellikle Roma yapılannın tadilat geçirerek ve eklentiler yapılarak kullanıldığı bu kültür tabakasına ait yollarda, su sistemine ait pişmiş toprak borular da gün ışığına çıkanlmıştır. Tarla sürümü nedeniyle büyük oranda tahrip olmuş bu tabakanın altından Hellenistik Dönem'e ait duvarlar ele geçmiştir. M.Ö. 5. ve 4. yüzyıllar çok sayıda kaliteli seramik malzeme ve az sayıda temel kalıntısı ile temsil edilmektedir. Aynı alanda M.Ö. geç 8. yüzyıla kadar geriye giden mimari yapılanmanın varlığı da tespit edilmiştir.

Ceren ÖZKESEN*

KAYNAKÇA

-POLAT, Gürcan 2007, "Antandros Antik Kenti", Aktüel Arkeoloji Dergisi 2, İstanbul http://www.antandros.org/