Arkeoloji nedir, ne işe yarar?
Sözel bilim sınıfında sayılan arkeoloji hakkında pek çok yorum yapılagelmiştir.
Bir yorum da bizden. Bilgiyi reddedene ne öğretebilirsiniz?Çok sert bir giriş oldu.Biz bilgiyi isteyenlere anlatmaya çalışalım.Arkeoloji geçmişi biriktirmektir.Geçmişi biriktirirsiniz. Geleceğe harcarsınız.
Bu çok masraflıdır. Okumak, araştırmak, kafa yormak, sonra biriktirilen bilgileri yatay tarihte karşılaştırmak ve o tarihte ne yapmakta olan, hangi düşünce akımlarını geliştirmekte olan toplumların başka bir tarihte geldiği noktayı bulmak için kullanırsınız. Aynı tarihte ne yaptığını öğrendiğiniz başka bir toplumun geliştirdiği dinamiklerle benzer sonraki tarihte nerede olduğunu anlarsınız.
Bu durum
karşılaştırması size neyi eksik yaptığınızı, bu gün ne yapmanız gerektiğini ve
gelecek için ne planlamanız gerektiğini söyler.
Yatay karşılaştırmalı kültür tarihini dikeyde katmanlar
olarak üst üste koyduğunuzda aynı tarihi yaşayan toplumların aslında insanlık
tarihindeki hangi çağları yaşamakta olduğunu da daha net görebilirsiniz.
Pozitif bilimler tuğlaları üst üste koyarak ileriye doğru
bir piramit kurar.
Arkeoloji aynı piramidi geriye doğru kurar.
Eğer geride kurulmuş bir piramidiniz yoksa ileri doğru nasıl
bir piramit kuracağınızı bilemezsiniz.
Tabii ki kendi özel milli kültür ve arkeolojisinin bunun
için yeterli olduğunu düşünenler vardır. Fakat bu reddediş değil midir her
şeyin nedeni.
‘’Koca Höyük Anadolu ‘’ bir anlamda dünyanın merkezi.
Coğrafi olarak merkezde olması ikliminin alt paleolitikten itibaren yerleşime
ve üretime elverişli olması sonucunu getirdiği için ve o tarihten beri her
toplum tarafından istenildiği için yeryüzünün kesintisiz yaşanan en kapsamlı
höyüğü durumundadır.
Bilinen ilk dünya savaşı olan Truva savaşından itibaren
bütün çok uluslu savaşların amacı haline gelmiş topraklar. İskender’in ordusunu
toplayıp öncelikle fethettiği, Haçlı ordularının ilk önce çiğnediği yeni
zamanlara gelindiğinde yine batıda yaşayan toplumların paylaşmaya çalıştığı ve
kurtuluş savaşı ile kurtarılan topraklar.
Sahip olduğu eşsiz jeostratejik konum nedeniyle hep istenen
ve hep savaşların sahnesi olan topraklar.
Bu koca höyük yakın çevresindeki topraklarla birlikte
günümüzde bilgi derlemek isteyen herkese sunduğu, başka bir eşi daha bulunmayan
ve büyük bir okyanus olan, sahip olduğu tarihsel birikimle hep istenecek
topraklar.
Tarih boyunca içinde yaşayan toplumların sayısız kavgasıyla
ve dışardan saldıranlarla yapılan kavgalar dünya savaş tarihini anlatır.
İstemek, sahip olmanın başladığı noktadır. Sonrasında bedeli
ödenir. Savaşılır. Çalınır. Tehdit edilir. Kandırılır.
Arkeoloji; savaşların nedenlerini, sonuçlarını, toplumların
egemenlik ihtiyaçlarını ve bunu ne için yaptıklarını söyler. Toplumların
geliştirdikleri felsefeleri, hangi felsefenin galip geldiğini gösterir. Yaşamak
için gereken mimari ögelerin gelişimini, sanatın insan kültürüne katkısını
anlatır. Bilimin hangi yönetsel yöntemlerin kanatları altında
şekillenebildiğini öğretir. Siyasal yöntemlerden hangisinin toplumları daha
iyiye götürdüğünü görürsünüz. Geçmişin bilgisiyle doldurduğunuz bilgi
dağarcığınızla geleceği çok doğru şekillendirebilirsiniz.
Halâ ilk soruyu yanıtlamadık.
Arkeoloji nedir ve ne işe yarar?
Pek çok bilim dalı arkeolojinin yardımcısıdır.
Tarihleme yöntemleri, tanımlama yöntemleri, yorumlama
yöntemleri, karşılaştırma yöntemleri ve bu yöntemleri laboratuvarlarında
bulunduran tüm bilim dalları…
Arkeoloji ise sadece bir tek disiplinin yardımcı bilimidir.
Felsefe.
İnsanlık tarihi boyunca insanın kültür birikimiyle birlikte
gelişmiş ve ona o anda ne yapması gerektiğini söyleyen bakış açısının temeli
olan disiplin.
Farkında olsun veya olmasın her insanın, bir şekline sahip
olduğu bilgi.
İlk günde korku ve inanma isteğini tatmin etmek için
gelişmeye başlayan, az sonra korkunun faydasızlığını fark edenlerin doğayı
anlama ve yorumlama ihtiyaçlarıyla şekillenen, sonrasında oluşturulan
mitolojilerin üstüne kurulan, ortaçağın skolastik havasında dinsel temele
oturan, yeniçağda skolastik havanın karşısına dikilen, çatışmacı mantıkla yol
alan ve günümüzde iki bin altı yüz yıl önce mantık süzgecini işaret etmiş olan
ve özgür düşüncenin cesur temelini oluşturan mantık felsefesine evrilen
disiplin.
Biriktirilen arkeolojik bilgi, dünyayı anlama ve
anlamlandırma yolunda insanın yolunu aydınlatan ışıktır. Felsefe, pek çok yol
içinden arkeoloji yardımıyla en doğru olanı seçip, yaşam yolunda nasıl
yürüneceğini söyler.
YAZI HAKKINDA YORUMLAR