Arkeoloji nedir, Arkeoloji ne işe yarar?

 Sözel bilim sınıfında sayılan arkeoloji hakkında pek çok yorum yapılagelmiştir.

Bir yorum da bizden.

Bilgiyi reddedene ne öğretebilirsiniz?

Çok sert bir giriş oldu.

Biz bilgiyi isteyenlere anlatmaya çalışalım.

Arkeoloji geçmişi biriktirmektir.

Geçmişi biriktirirsiniz. Geleceğe harcarsınız.

 

Arkeolog ve Arkeoloji Nedir?

Arkeoloji nedir ve ne işe yarar?

Pek çok bilim dalı arkeolojinin yardımcısıdır.

Tarihleme yöntemleri, tanımlama yöntemleri, yorumlama yöntemleri, karşılaştırma yöntemleri ve bu yöntemleri laboratuvarlarında bulunduran tüm bilim dalları…

Arkeoloji ise sadece bir tek disiplinin yardımcı bilimidir.

Felsefe.

İnsanlık tarihi boyunca insanın kültür birikimiyle birlikte gelişmiş ve ona o anda ne yapması gerektiğini söyleyen bakış açısının temeli olan disiplin.

Farkında olsun veya olmasın her insanın, bir şekline sahip olduğu bilgi.

İlk günde korku ve inanma isteğini tatmin etmek için gelişmeye başlayan, az sonra korkunun faydasızlığını fark edenlerin doğayı anlama ve yorumlama ihtiyaçlarıyla şekillenen, sonrasında oluşturulan mitolojilerin üstüne kurulan, ortaçağın skolastik havasında dinsel temele oturan, yeniçağda skolastik havanın karşısına dikilen, çatışmacı mantıkla yol alan ve günümüzde iki bin altı yüz yıl önce mantık süzgecini işaret etmiş olan ve özgür düşüncenin cesur temelini oluşturan mantık felsefesine evrilen disiplin.

Biriktirilen arkeolojik bilgi, dünyayı anlama ve anlamlandırma yolunda insanın yolunu aydınlatan ışıktır. Felsefe, pek çok yol içinden arkeoloji yardımıyla en doğru olanı seçip, yaşam yolunda nasıl yürüneceğini söyler.

Bu çok masraflıdır. Okumak, araştırmak, kafa yormak, sonra biriktirilen bilgileri yatay tarihte karşılaştırmak ve o tarihte ne yapmakta olan, hangi düşünce akımlarını geliştirmekte olan toplumların başka bir tarihte geldiği noktayı bulmak için kullanırsınız. Aynı tarihte ne yaptığını öğrendiğiniz başka bir toplumun geliştirdiği dinamiklerle benzer sonraki tarihte nerede olduğunu anlarsınız.

 Bu durum karşılaştırması size neyi eksik yaptığınızı, bu gün ne yapmanız gerektiğini ve gelecek için ne planlamanız gerektiğini söyler.

Yatay karşılaştırmalı kültür tarihini dikeyde katmanlar olarak üst üste koyduğunuzda aynı tarihi yaşayan toplumların aslında insanlık tarihindeki hangi çağları yaşamakta olduğunu da daha net görebilirsiniz.

Pozitif bilimler tuğlaları üst üste koyarak ileriye doğru bir piramit kurar.

Arkeoloji aynı piramidi geriye doğru kurar.

Eğer geride kurulmuş bir piramidiniz yoksa ileri doğru nasıl bir piramit kuracağınızı bilemezsiniz.

Tabii ki kendi özel milli kültür ve arkeolojisinin bunun için yeterli olduğunu düşünenler vardır. Fakat bu reddediş değil midir her şeyin nedeni.

‘’Koca Höyük Anadolu ‘’ bir anlamda dünyanın merkezi. Coğrafi olarak merkezde olması ikliminin alt paleolitikten itibaren yerleşime ve üretime elverişli olması sonucunu getirdiği için ve o tarihten beri her toplum tarafından istenildiği için yeryüzünün kesintisiz yaşanan en kapsamlı höyüğü durumundadır.

Bilinen ilk dünya savaşı olan Truva savaşından itibaren bütün çok uluslu savaşların amacı haline gelmiş topraklar. İskender’in ordusunu toplayıp öncelikle fethettiği, Haçlı ordularının ilk önce çiğnediği yeni zamanlara gelindiğinde yine batıda yaşayan toplumların paylaşmaya çalıştığı ve kurtuluş savaşı ile kurtarılan topraklar.

Sahip olduğu eşsiz jeostratejik konum nedeniyle hep istenen ve hep savaşların sahnesi olan topraklar.

 Bu koca höyük yakın çevresindeki topraklarla birlikte günümüzde bilgi derlemek isteyen herkese sunduğu, başka bir eşi daha bulunmayan ve büyük bir okyanus olan, sahip olduğu tarihsel birikimle hep istenecek topraklar.

Tarih boyunca içinde yaşayan toplumların sayısız kavgasıyla ve dışardan saldıranlarla yapılan kavgalar dünya savaş tarihini anlatır.

İstemek, sahip olmanın başladığı noktadır. Sonrasında bedeli ödenir. Savaşılır. Çalınır. Tehdit edilir. Kandırılır.

Arkeoloji; savaşların nedenlerini, sonuçlarını, toplumların egemenlik ihtiyaçlarını ve bunu ne için yaptıklarını söyler. Toplumların geliştirdikleri felsefeleri, hangi felsefenin galip geldiğini gösterir. Yaşamak için gereken mimari ögelerin gelişimini, sanatın insan kültürüne katkısını anlatır. Bilimin hangi yönetsel yöntemlerin kanatları altında şekillenebildiğini öğretir. Siyasal yöntemlerden hangisinin toplumları daha iyiye götürdüğünü görürsünüz. Geçmişin bilgisiyle doldurduğunuz bilgi dağarcığınızla geleceği çok doğru şekillendirebilirsiniz.

Halâ ilk soruyu yanıtlamadık.

Arkeoloji, arkeolojik yöntemlerle ortaya çıkarılmış kültürleri, sosyoloji, coğrafya, tarih, etnoloji gibi birçok bilim dalından yararlanarak araştıran ve inceleyen bilim dalıdır. Türkçeye yanlış bir şekilde "kazıbilim" olarak çevrilmiş olsa da kazı, arkeolojik araştırma yöntemlerinden sadece bir tanesidir. Arkeoloji asıl olarak insanlığın kültürel geçmişini, kültürlerin değişimini ve birbirleriyle ilişkilerini inceler.