Arkeoloji ve Dünya ile ilgili bilgiler. Arkeoloji nedir? Arkeolog ne iş yapar? Arkeoloji ile ilgili güncel haberler. Arkeolojik kazı alanları, ulaşım bilgileri, arkeolojik kazı başkanları, güncel yasalar, mevzuatlar, yönetmelikler ve yönergeler, Arkeoloji İle İlgili Her şey. Arkeolojik kazılar, araştırmalar, popüler arkeoloji ile birlikte ilginç arkeolojik bilgileri bulabileceğiniz bir sitedir www.arkeoloji.biz
Klaros oniki İon kentinden biri olan Kolophon'a ait bir kehanet merkezidir. Bu yüzden aslında Klaros antik bir kent değil Kutsal alan olarak bilimsel çevrede adlandırılır. Klaros Kutsal alanıyla ilgili en ünlü efsane Büyük İskender'in (Philippos III) Yeni İzmir'in kurulacağı yer ile ilgili olan rüyasının yorumlatmasıdır.
Efsaneye göre; Büyük İskender Nemesis kutsal alanında avlanırken bir ara ulu bir çınarın altında uykuya dalar. Rüyasında gördüğü iki Nemesis, İskender’den yeni İzmir (Nea Smyrna) kentini uyuduğu tepenin eteklerinde kurmasını ister. Smyrna halkı, İskender'in Kadifekale'de gördüğü rüyanın ne anlama geldiğini dönemin önemli kehanet merkezlerinden olan Klaros Apollonu'nun (Ahmetbeyli) yorumu ile öğreneceklerdir. Klaros Antik Kenti Kahinleri Büyük İskender'e “Kutsal Melez Çayı kenarındaki Pagos Tepesi (Kadifekale) eteklerinde yerleşecek İzmirliler, eskisinden dört kez daha mutlu olacaklardır.” yorumu üzerine İzmir'i Bayraklı'dan Kadife Kale eteklerine taşıttığı rivayet olunur.
Bir kehanet merkezi olması dışında Klaros Antik Kenti antik dönem festivalleri ile de ünlüydü. Klaros antik kenti ayrıca arkeolojik kazı çalışmaları, kehanet kültünün törensel işleyişi ve mimari yapısının tam olarak ortaya çıkarıldığı dünyada ki tek alandır.
Klaros Kutsal Alanı antik dönem İzmir Coğrafyasında hoşgörünün dolaylı olarak yayıldığı yer diyebiliriz.
• Apollon Klaria ,Antiokheia, Büyük Klaria, Panamareia, Nemeia kutsal yarışmalarına ve kurban törenlerine sadece Hellen’leri değil, tüm insanları davet edip ilk yarışmanın olduğu yerdir Klaros Kutsal Alanı. Bu etkinlik, tören ve yarışmalardan sonra MÖ II. yüzyılın son çeyreğinde yani günümüzden yaklaşık olarak 2200 yıl önce düşünsel bir evrimin oluşumu gözlemlenir. Artık ırkçı (Hellen) yaklaşımı giderek yerini, insanlık kavramı ve dayanışması üzerine oturan ve insan olgusunu ön plana çıkaran düşünceye bırakmıştır.
• Ephesos kenti, Klaros dan yaklaşık 300 yıl sonra, MS 160 yılına doğru kutsal yarışmalara hellen olmayanları da davet etmiştir.
• Klaros kutsal alanı kehanet merkezinin ünlenmesi Delphoi ve Dydyma’ya göre geç olmasına karşın ırkçı politika izlememesi nedeniyle Klaros kahinlerine ve dolayısıyla Klaros Apollon'una başvuruda bulunan kentlerin dağılımı kısa sürede Delphoi ve Dydyma’yı çok aşmıştır.
Klaros Homeros Heykeli
HOMEROS KLAROS'LU MU?
Birçok kentin hemşerilik sıfatını paylaşmak istediği, en eski edebi eser kabul edilen İliada ve Odysseia eserlerinin ozanı Melesigenes yani Meles Çayı'nın çocuğu Homeros. Smyrna İzmir coğrafyasında yaşadığı düşünülmektedir. Homeros’un Klarosla bağlantısı ise Klaros kutsal alanı arkeolojik kazıları ile ortaya çıkarılmış Homeros heykeli güçlü bir delil olarak Homeros'un Klaros'lu veya Kolophon'lu olabileceğini göstermektedir.
Apollon Klaria Bayramları
Apollon Klaria ve Antiokheia bayramlarını o yılın agonothetes'i yönetiyordu Polemaios ve Menippos
adındaki iki ünlü kişinin bu bayramlarda agonothetes olarak görev almış olduklarını biliyoruz
Bunlardan Polemaios Büyük Klaria kutsal yarışmalarına ve kurban törenlerine sadece Hellen'Ieri değil
tüm insanları davet eden ilk yarışma agon yöneticisidir. Klaros'da tanrı Apollon onuruna iki bayram kutlandığı bilinmektedir Bunlardan biri, her yıl kutlanan Küçük Klaria Bayramları, diğeri ise beş yılda bir pentaeteris kutlanan Büyük Klaria Bayramları'dır. İÖ II yüzyılın son çeyreğinde düşünsel bir evrimin oluşumu gözlemlenir Artık ırkçı Hellen yaklaşımı giderek yerini, İnsanlık kavramı ve dayanışması üzerine oturan ve İnsan olgusunu ön plana çıkaran düşünceye bırakmıştır Klaros, bu düşünce yaklaşımına, Anadolu'da ilk davet çıkaran kutsal alanlardan biri olmaktadır Bir diğeri ise, Zeus Panamaros'a adanmış olan Panamareia bayramlarıdır Bu bayramlarda verilen ziyafetlere, İÖ II yüz yılın başından itibaren tüm insanlar Tanrının Sofrasına Katılmaya çağrılmaya başlanmıştır
Klaros antik kenti kutsal alanı, iki kent arasında kurulmuştur. Kolophon'un 13 km. güneyinde, Notion'un (deniz üzerindeki Kolophon) 2 km. kuzeyinde yer alır. Klaros antik kenti İzmir'in Menderes ilçesinde yer alır. İzmir Merkeze 50 km uzaklıktadır ve İzmir'in güneyinde yer alır. Klaros antik kent olarak bilinse de aslında kutsal bir alandır. Bu durumundan dolayı antik dönemde özerk bir yapısı vardır. Kolophon antik kentine bağlı bulunan Klaros kutsal alanı , MÖ. 294 yılından sonra Notion antik kentine bağlanmıştır son yapılan arkeolojik kazılar ışığında ise bir kült merkezi olarak MS 7.yüzyıla kadar önemini koruduğu ortaya çıkmaktadır.
İzmir'den Klaros Antik Kenti'ne (Kutsal alanına) gitmek için İzban Cumaovası aktarmadan İzmir Büyükşehir Belediyesi Eshot 775 hat numaralı ÖZDERE - CUMAOVASI AKTARMA MERKEZİ otobüsüne binilerek Claros durağında indikten sonra Işıklar Klaros caddesi yönünde mandalina bahçelerinin arasında yaklaşık 700 metre yürüyerek ulaşabilirsiniz. İzmir Üçkuyular veya Fahrettin Altay' aktarma istasyonundan eski adı ile ilçe garajına şimdiki İstinye Park Alışveriş Merkezinin oradan ise İzmir Büyükşehir Belediyesi Eshot 987 Gümüldür- Fahrettin Altay Otobüsü ile Doğanbey sonrası herhangi bir durakta inerek İzmir Büyükşehir Belediyesi Eshot 776 hat no'lu DOĞANBEY - CUMAOVASI AKTARMA MERKEZİ otobüsüne binerek yine Claros durağında indikten sonra Işıklar Klaros caddesi yönünde mandalina bahçelerinin arasında yaklaşık 700 metre yürüyerek ulaşabilirsiniz.
CLAROS ÖRENYERİ 2015 yılı toplam ziyaretçi sayısı 5.391 olan Claros (Klaros Kutsal Alanı) ören yerinin barındırdığı kalıntılar, güzel coğrafyası, gezme kolaylığı, ücretsiz olarak ziyaret edilebilmesine rağmen ve hikayesine göre popüler olmayışı maalesef yine tanıtım eksikliğinden kaynaklanmaktadır. İzmir'in en popüler tatil merkezlerine yakın olması bile buraya olan ilgiyi arttıramamıştır. Son yıllarda Selçuk Müzesi başkanlığında ve Araştırma Görevlisi Dr. Onur Zunal bilimsel danışmanlığı ile birlikte tanıtım çalışmaları ziyaretçi sayısında artışı sağlamaya başlamıştır. 2022 Yılı Ocak-Ağustos döneminde 6583 ziyaretçi görünmektedir. Giriş ücreti 2022 yılında ücretsiz , yaklaşık 30 araçlık otoparkı, otoparkın önünde mulaj heykel sergisi vardır. Mulaj kazı alanında bulunan heykel veya yapı elemanlarının kalıbı alınarak yapılan birebir taklitlerine deniyor. Heykel parkında ayrıca Klaros Apollon tapınağının maketi de bulunuyor.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın belirlediği, Müze ve Örenyerlerine girişlerde uygulanacak usul ve esaslar hakkında yönergenin 10.Maddesine göre; Müze ve örenyerleri dini bayramların birinci günü saat 13:00’e kadar kapalıdır.
Bir yıl boyunca Müzekart ile 2 kez, Müzekart+ ile ise sınırsız ziyaret edebilirsiniz.
Prof. Dr.Nuran ŞAHİN'in 2001 yılında kazı başkanlığı yapmaya başlamasıyla Klaros bir Türk kazısı olmuştur.
Apollon Tapınağı, 26 x 46 m. boyutlarında olup Dor düzeninde inşa edilmiştir. Peripteros planındaki (6x11 sütunlu) tapınak 5 krepis üzerinde yükselmekteydi.
Tapınağın sellasında (kült heykelinin bulunduğu oda) büyük boyutlu Apollon heykeliyle birlikte Artemis ve Leto heykellerinin de ele geçirilmesi, burada Apollon'un yanı sıra kız kardeşi Artemis ve anneleri Leto için de bir kültün varlığına işaret eder.
Klaros Antik Kenti (Kutsal Alanı) Kalıntılar
Bulunan parçalara göre 7-8 m. yüksekliğinde olabileceği düşünülen Apollon Heykeli oturur durumda, Artemis ve Leto heykelleri ise ayakta betimlenmiş olmalıdır. Bu anıtsal heykellerin mulajları, tapınağın batısında yeniden düzenlenmiştir. Stilistik açıdan İ.Ö. 3. yüzyılda yapımına başlandığı anlaşılan tapınağın peristyloslu imparator Hadrianus (i.S. 2. yüzyıl) tarafından tamamlanmıştır. Kazılardan elde edilen verilere göre, söz konusu tapınağın altında Arkaik Dönem'de de Apollon'a ait küçük bir tapınağın ve sunağın bulunduğu anlaşılmaktadır.
Klaros Antik kent (Kutsal Alanı) kazılarında ortaya çıkan plastik (heykel) eserler
Klaros Apollon Tapınağı'nın 27 m. doğusunda 9 x 18.45 m. ölçülerinde bir sunak yer almakta, tapmak ile sunak arasında kuzey-güney yönünde yerleştirilmiş 4 sıra halinde 100 adet hayvan bağlama bloğu bulunmaktadır. Üzerlerinde birer demir halkanın yer aldığı dikdörtgen formlu taş bloklar şimdiye dek bulunmuş olan tek örnektir ve kurban törenleri için yapılan düzenlemelerle ilgili bilgi vermesi açısından büyük önem taşımaktadır. Törenlerin yapıldığı alanın kuzey kenarı boyunca yer alan bir sıra stel, kutsal alanın bu bölümünü sınırlar görünümdedir. Klaros'ta ele geçirilmiş olan bir decretum'dan, Apollon'a adanmış bayramların her beş yılda bir kutlandığı anlaşılmaktadır. Apollon Tapınağı'nın kuzeyinde, ona paralel olarak inşa edilmiş İon düzeninde küçük bir tapınak ve sunak yer almaktadır. Bu sunakta Arkaik Dönem'e ait Artemis heykelinin ele geçirilmesi, söz konusu tapınağın Artemis'e adandığını göstermektedir. Klaros'taki Apollon Tapınağı'nın sütun özelliklerinin Klaros yakınlarında keşfi yapılan Kızılburun Batığı'nda tespit edilen işlenmemiş sütun parçalarıyla örtüşmektedir. Bu da Klaros Kehanet Merkezi'nin inşasında antik dönem deniz ticaretinin de önemine dikkat çekmektedir. Klaros epigraflar içinde bir yazı cennetidir. Okunan yazıtlar bu kehanet merkezi ve dönemi hakkında önemli bilgiler vermektedir.
The site of Claros is north of Ephesus in Turkey. It was within the area of ancient Colophon and 2 km from the coastal site of Notion. Claros was famous in Hellenistic and Roman times for its Temple of Apollo.
Situated in the Kolophon territory in between the cities Kolophon and Notion was the city of Klaros. It was the centre of the Apollon Klarios cult. There was also a huge temple in the city which was an oracle centre especially during the Hellenistic period. Visitors from ali corners of the world, kings, city representatives and ordinary citizens came to consult the God Apollon's Oracle. The temple was plundered at times by pirates but had vast financial revenues during the Roman Times.
Ahmet Oğuzhan KARAÇETİN*
KAYNAKÇA
ŞAHİN, Nuran 1998, Klaros, İstanbul, Ege Yayınlan.
ŞAHİN, Nuran 2009, "Denizde kaybolan bir kargo gemisi" Aktüel Arkeoloj i Dergisi 12, İstanbul http://edebiyat.ege.edu.tr/bolumler/arkeoloji/KlasikWEB/
Klaros antik kenti ile ilgili verdiğiniz bilgiler için teşekkürler. Özellikle Klaros antik kentine nasıl gidilir kısmını detaylı açıklamanız çok iyi olmuş. Klaros antik kent olarak bilinmesine rağmen buranın bir kutsal alan olduğu bilgisi de ilgin bir bilgi olarak karşımıza çıktı. Teşekkürler
Yorum Bırakmak İster misiniz?