İzmir'in İlk Sakinlerine Ev Sahipliği Yapmış Yeşilova Höyük.

 İzmir Çukurunun İlk Sakinlerinin Yaşadığı Yeşilova Höyük;

    Neolitik Dönem ile artık yerleşik hayata adım atmış ilk İzmirliler; bugünkü İzmir/Bornova/Yeşilova sınırları içinde Karacaoğlan mahallesinde Manda çayının hemen yanında Yeşilova Höyükte yaklaşık 800 sene yaşamışlardır. İzmir şehir merkezinin  prehistorik çağlarından bahsedilmek gerektiğinde Yeşilova yerleşimi, Yassıtepe Höyük ve İpeklikuyu Höyük ile birlikte İzmir Prehistorya'sının üç saç ayağını oluşturmaktadırlar. Şu anki bulgular göz önüne alındığında günümüzden tam 8500 yıl önce ilk İzmirlilerin yaşadığı Yeşilova Höyükte bilimsel arkeolojik kazılar 2005 yılından bu yana, Ege Üniversitesi Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi ABD.'de görevli Doçent Dr. Zafer Derin Başkanlığında devam etmektedir.

Yeşilova Höyük Ziyaretçi merkezi havadan görünüm. Yeşilova Höyük kazı resimleri arşivi

    Yeşilovayı ayırt edebileceğimiz birçok farklı özellik bulunmaktadır, birbirlerinden bağımsız yapılmış evlerde, üreterek ve ticaret yaparak yaşamını idame ettiren ilk İzmirliler; kum midyesi ve çipura gibi deniz mahsullerini günümüzde olduğu gibi 8500 yıl öncede tüketmişlerdir. Misket üzümü fosillerine rastlanılan Yeşilova Höyükte, günümüzde hala şarap yapımında da kullanılan Bornova Misket, diğer bir adıyla  Muskat üzümünün kökenlerini yine burada buluyoruz.

    Prehistorik Dönemlerde karşımıza çıkan Ana Tanrıça Kültü inanışını da Yeşilova Höyükte ortaya çıkan minimal Ana Tanrıça figürinlerinde görmekteyiz. Sap kısmı Ana Tanrıça bacağını andıran kaşık kullanımı ilk İzmirlilerin de günümüzdeki gibi ne kadar modern olduklarını göstermesi açısından önemlidir. Çanak çömlek, mühür,tunç balta ve iğne gibi eşyalar üretilen Yeşilova Höyükte bu alanda yetiştirilen sonrasında kesilen veya avlanan hayvanların derilerinin de işlendiği,  aynı zamanda bulunan dokuma ağırlık tezgahları ile de dokumacılık da yapıldığını söylemek doğru olacaktır. Kil  topaklarıyla oynarken parmak izini görebildiğimiz çocuklara ilişkin  buluntular günümüzden 8500 yıl önce yaşamış uygarlığın  izlerini görmemiz adına heyecan uyandırmaktadır. 

   Mimari ve konsept olarak birçok ödül  almış Yeşilova höyük; her yıl ağırladığı 25 000 ziyaretçi  ile bölgedeki tek engelsiz,erişilebilir ören yeri ve ziyaretçi merkezidir, aynı zamanda toplumsal farkındalık yaratmak adına geri dönüşüme katkı koyarak giriş ücreti olarak ta bir atık pil istenmektedir. Küçük ziyaretçiler antik dönem şartlarına göre yapılmış minyatür bir köy de uzmanlar eşliğinde buğday hasadı yapıp, avcılık yaparak zamanda  yolculuk yapmaktadırlar, ve bu hali ile Yeşilova Höyük,7 den 70' e her yaş grubu için görülebilir bir kalıcı değer olarak faaliyetlerine devam etmektedir.