Hekatomnos Anıt Mezarı:Antik çağ dünyasının en önemli mezarı

Yüzyılın keşfi: Hekatomnos Anıt Mezarı

    Arkeoloji ve Sanat Tarihi içinize işleyince kolay kolay vaz geçebileceğiniz bir hobi olmaktan hatta aşktan bile öteye geçerek tutkulu bir sevdaya dönüşür. Birde bunun üstüne yıllarca okuyup, araştırıp, arkeolojik ve kültürel miras alanlarında tozun toprağın içinde ter dökmüş ve daha sonra yanlış kültür politikaları yüzünden ekonomik kaygıların ağır basması ile kavuşulmayan sevdanız olur. Yine de pes etmezsiniz ve birlikte olmak için bütün olanakları kullanırsınız. 

Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı

Dokuz Eylül Gazetesi yazarlarından Neşe Uzunkaya'nın yazılarını yayınlamaya başlayıp Dokuz Eylül Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Özde Koca ile tanışıp onun bloğunu okuduktan sonraki hislerimizle böyle bir giriş yaptık. 

    

    Özde Hanım'da Sanat Tarihinden mezun olmuş severek uzmanlaştığı bu alanda devam edemeyeceğini fark ettikten sonra tutkuyla olan bağlılığını koparmak adına bilgilerini bizler gibi sadece kendi aklında tutmak yerine paylaşmayı tercih etmiş. Bilgilerini ve gördüklerini hem Dokuz Eylül Gazetesinin köşelerine taşmış hem de yolaçıktık bloğuyla bizlerle paylaşmaya devam ediyor. Bizlerde artık ilgi ile takip ettiğimiz yazılarını onun izniyle sizlerle buluşturmanın sevincini yaşıyoruz. Biliyoruz ki bilgi paylaştıkça çoğalır ve değer kazanır. 

Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı

Ülkemizin ne kadar değerli kültür varlıklarına sahip olduğunu gösteren Hekatamnos Anıt Mezarı ile ilgili yazdığı ibretlik ve bir o kadar da keyifli paylaşımını sizlere ulaştırmaz isek olmaz dedik. Anıt mezarın bulunuşu birkaç yıl öncesine dayanan 7 ilde yapılan operasyonlar sonucunda kültürel miras ve tarihi eser kaçakçılığından 22 şüpheli yakalanıyor. Yapılan kaçak kazıda, arkeologların yıllardır aradığı Mylasa’daki (Milas) Hekatomnid Hanedanlığı’nın kurucusu, Karia Satrabı Hekatomnos’un anıt mezarının bulunduğu ortaya çıkıyor.  Bundan sonrasını Özde Koca'nın kaleminden okuyabilirsiniz. biz burada kısa bir alıntı yaptık yazının devamını okumanızı ve Milas ilçemiz ile ilgili ilginç bilgilerede ulaşabileceksiniz.

  Satraplık nedir sorusuna tavsiye edeceğimiz yazımız: SATRAPLIK NEDİR? PERS SATRAPLIK SİSTEMİ İLE İLGİLİ HERŞEY - ARKEOLOJİ.BİZ Arkeoloji İle İlgili Her şey.

 Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı, Anadolu’nun güneybatısında yer alan Karya Bölgesi’nin en önemli kentlerinden olan Muğla İli’nin Milas İlçesi’nde yer almaktadır. Söz konusu Anıt Mezar ve Kutsal Alanı; Temenos Duvarı, Menandros Onur Sütunu, Podyum ve Mezardan (Taşıyıcı Oda, Mezar Odası, Lahit ve Dromos) oluşmaktadır. Antik dünyanın yedi harikasından biri sayılan ve günümüze “Mozole” (Mausoleum) kavramını taşıyan, “Halikarnas Mozolesi”nden (Halicarnassus Mausoleum) daha erken bir dönemde, aynı boyutlarda Mausolus’un babasına ait olan ve günümüze kadar ulaşabilmiş tek örnek olması bakımından Anıt, eşsiz bir değer taşımaktadır. Antik çağ dünyasının en önemli mezar anıtı ve ölü kültünün temsilcisi olan yapıt, hem mimari tasarımı hem de sanatın diğer önemli kolları olan heykeltraşlık ve duvar resim sanatı açısından üst düzeydedir. Özellikle “Hekatomnos Frizli Lahdi” büyüklüğü, niteliği ve sahibinin öne çıkan kişiliğiyle Klasik ve Hellenistik Anadolu’da tek örnektir. https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-45346/hekatomnos-anit-mezari-ve-kutsal-alani-mugla.html

Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı

M.Ö. 377-351 yılları arasında Perslerin Karia Satrabı olan Hekatomnos’un ani ölümü üzerine, oğlu Maussollos, babası için bu anıt mezarı yaptırmaya başlamış. Mylasa Antik Kenti’ne hakim bir noktada yer alan yapı, Maussollos’un başkenti Mylasa’dan Halikarnassos’a taşıma kararı ardından tamamlanamamış. Antik dünyanın yedi harikasından biri olan Halikarnassos Maussolleionu’nun (Halikarnas Mozolesi) öncüsü olan mezar, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınmış. Mezar odası ana kayanın içine oturtulmuş, üzerine Antik Çağ’ın tapınaklarıyla yarışacak görsellikte görkemli bir anıt mezar inşa edilmiş. 4.70 metre aşağıda yer alan mezar odasına giriş 8.09 metre uzunluğundaki bir koridor (dromos) ile sağlanmış.

“Halikarnas Mozolesi”nden (Halicarnassus Mausoleum) daha erken bir dönemde yapılmış

Mezar odasındaki lahtin dört yüzü Klasik Çağ’ın en ünlü yapıtlarıyla boy ölçüşebilecek kalitede kabartmalarla donatılmış. Lahtin arka yüzünde, “Aslan Avı” sahnesinin ortasında at üzerinde olan Mausollos’un, bir kolu havada elinde tuttuğu mızrakla avına son vuruşu yaptığı an betimlenmiş. Ön yüzündeki kabartmalarda, sahnenin ortasında divan üzerinde uzanmış Hekatomnos, yanında karısı Aba ve önlerinde çocukları Maussollos ve Artemisia ile birlikte betimlendiği bir ‘Şölen Sahnesi’ne yer verilmiş. Sağ yan cephede, “Hekatomnos’a Tutulan Yas” sahnesi; sol yan cephede ise, Maussollos’un, babası Hekatomnos’tan satraplığı devraldığını gösteren “Görev Değişimi” sahnesi tasvir edilmiş. Mezar odasındaki lahtin bir kopyası, müze kompleksinin girişinde yer alan ‘Tanıtım ve Karşılama Merkezi’nde gösteriliyor. Burada, Hekatomnos ailesiyle, mezardan kaçılırılan ve bir kısmı yurda dönen eserlere ilişkin bilgilere, Mylasa’nın tarihi önemini anlatan panolara ve ünlü tarihçilerle coğrafyacıların bölgeyle ilgili yazdıklarına da yer veriliyor. Mezar yapısını incelemeden önce buradaki panoları okursanız, hem mezarın hem de bölgenin önemini daha iyi kavramış olursunuz. Biz buradaki ayrıntılı bilgileri oldukça başarılı bulduk. Her müzeye, her antik kente lazım.

 Antik çağ dünyasının en önemli mezar anıtından bir tanesi

Mezarın podyumunda yer alan Menandros Onur Sütunu, M.Ö. 1’inci yüzyılda dikilmiş. Mylasa Antik Kenti’nin ünlü konuşmacısı Euthydemos’un torunu Menandros tarafından yaptırılmış. Sütunun üzerinde, “Halk, Menandros’u, Uliades’in oğlu ve Euthydemos’un torununu, memleketin iyilikseveri ve iyilikseverlerin evladını heykel olarak buraya dikti” ifadelerinin yer aldığı bir yazıt bulunmuş. Yazıt, ilk defa 1775 yılında Richard Chandler tarafından keşfedilmiş. Ayrıca sütunun Menandros’un onur heykelinin Chandler tarafından taşındığı düşünülüyor. Tepesinde leylek yuvası bulunan sütun nedeniyle buraya yerli halk tarafından ‘Uzunyuva’ ismi verilmiş. Ölümün kanıtı olan mezarla leylek yavrularının yaşama ‘merhaba’ dediği yuva arasında bu bağ, yaşam ve ölümün bitmeyen döngüsünü hatırlatmaya yetiyor.

Uzunyuva Müze Kompleksi’nde, Karşılama Merkezi ve Anıt Mezar’dan ibaret değil. Kompleksin içinde Milas (Emin Ağa Konağı), idari bina, Milas Halı Müzesi, kafeterya binası, çocuk aktivasyon merkezi ve kütüphane binaları da yer alıyor. Ve işin keyifli yanı, binaların hepsi yerel mimarinin özelliklerini yansıtıyor. Böylece sadece sergilenenlerle değil, mekansal olarak da tarihte yolculuk yapmış olduk. Devamını kaynaktan okumak için tıklayınız.

Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı