Arkaik Dönem Mezar Stellerinde Aile İlişkileri ve Çocuk Betimlemeleri

Arkaik Dönem Mezar Stellerinde Aile İlişkileri ve Çocuk Betimlemeleri

http://www.metmuseum.org/
Collections/search-the-collections/130017506

Attika bölgesinden bulunmuş olan ve bugün New York Metropolitan müzesinde sergilenen üzerinde erkek ve kız kardeşlerin birlikte betimlendiği stel Arkaik dönem için alışılmışın dışında boyutları ve anlatımıyla ön plana çıkmaktadır. Stel üzerinde sol elinde taşıdığı nar ve sağ elinde taşıdığı yağ taşıma kabı olan aryballos ile birlikte betimlenen erkek figürünün çıplak olması ve elinde taşıdığı objelerden ötürü bir atlet olduğu düşünülmektedir[1].

Benzer olarak yukarıda değinmiş olduğumuz Boston’da bulunan atlet figürü ile benzer bir anlatıma sahip olması da bu görüşü destekler niteliktedir. Bunun yanı sıra genç erkek figürünün yanında yer alan ve erkek figürüne oranla daha küçük olan figürün ise genç erkeğin kız kardeşi olduğu önerilmektedir. Kız kardeşi ise sol elinde küçük bir çiçek tutmaktadır. Stel İ.Ö. 550-525 yılları arasına tarihlendirilmektedir[2].

Kos adasından ele geçen bir mezar steli üzerinde şişkin karınlı küçük çocuk betimlemesi yer almaktadır. Çocuk kabartmasının üst vücudu hafif şişkindir ve sağ elinde uzun kuyruklu bir horoz tutmaktadır. Yüzü canlı olarak işlenmiş ve orantılar düzgündür. Narin gözerli, küçük ağızlı ve sıkı bir kulağı var. Yanakların şişkinliğinden gözleri belli olmayacak şekilde betimlenmiştir. Saçları ise dalgalı bir şekilde betimlenmiştir ve yüzünden kulağının hemen yanından aşağıya doğru inen bukle bulunmaktadır. Horoz çocukların bir oyuncağı olarak kültsel sanatta kullanılır[3]. Bu detaylardan dolayı bu stel yaklaşık olarak İ.Ö. geç 6. Yüzyıla tarihlemektedir.[4] Benzer bir anlatıma sahip diğer bir mezar steli ise Erken Klasik Dönem’e aittir. Küçük Asia’dan olasılıkla da İzmir yakınlarından ele geçtiği düşünülen mezar stelinin üzerinde yine bir çocuk betimlenmiştir. Çocuğun üzerinde bir manto bulunmaktadır. Çocuk figürünün hemen önünde bir horoz bulunduğu görülmektedir. Horozun başını yukarıya doğru kaldırmış olması bir mekansal bütünlük yaratma çabası ile ilişkili olmalıdır. Bunun yanı sıra çocuk elini horoza doğru uzatmış ve bu mekansal bütünlüğü tamamlamıştır. Bu mezar steli İ.Ö. 440 yıllarına tarihlendirilmektedir[5].

Rhodos’dan ele geçen diğer bir mezar stelinde de benze bir anlatım görülmektedir. Bu mezar steli  yukarıda değinilen mezar stellerinin bir birleşimi şeklinde bir anlatıma sahiptir. Stel üzerinde bir genç erkek ve bir çocuk figürü betimlenmiştir. Genç erkek figürü çıplaktır ve sadece sol omzunun üzerinde bir himation bulunmaktadır ve sol kolunun üzerinden aşağıya doğru inmektedir. Genç erkek figürü sol elinde mızrak tutmaktadır ve bunun mızrak çocuk figürünün bacaklarının arasından geçerek sol ayağının yanında yere temas etmektedir. Çocuk figürü elinde bir horoz tutmaktadır ve genç erkek figürü de sağ elini horoza doğru uzatmaktadır. Genç erkek figürü ile çocuk figürü arasında mekansal birliktelik yaratmak adına birbirlerine doğru baktıkları görülmektedir. Her iki figüründe kas geçişleri oldukla yumuşaktır ve vücut hatları orantılıdır. Eserin sahip olduğu özelliklerden dolayı İ.Ö. 470 yılından öncesine ait olamayacağı önerilmektedir[6]. Benzer bir anlatım yine Klasik dönemde de rastlanmaktadır. Bugün Vatikan müzesinde sergilenmekte olan ve İ.Ö. 440 yılına tarihlenen bir mezar stelinde de yine bir çıplak genç betimlemesinin yanı sıra burada betimlenen çocuk figürünün elinde bir aryballos tuttuğu görülmektedir[7].

---

[1] Robinson, 1913: 94; Richter, 1944: 322

[2] Berger, 1970: 102; Robinson, 1913: 99.

[3] Berger, 1970: 121.

[4] Hiller, 1975: 52.

[5] Berger, 1970: 121;

[6] Kaninia, 1997: 146.

[7] Berger, 1970: 111.