Arkeolog Nedir? Arkeolog Olmak İçin Ne Yapmalı?

Arkeolog Kimdir? Ne İş Yapar, Maaşı Ne Kadar, Nasıl Olunur?

İçindekiler

• Arkeolog kimdir?
• Arkeolog ne iş yapar?
• Bir kazı günü nasıl geçer?
• Arkeolog maaşı ne kadar?
• Arkeolog nasıl olunur? (Eğitim yolu)
• Hangi üniversitelerde arkeoloji bölümü var?
• Arkeolog iş imkanları (kamu/özel)
• SSS (en çok sorulanlar)
• İlgili Okumalar

Arkeolog kimdir?

Arkeolog; insanlığın geçmişini maddi kalıntılar üzerinden inceleyen, buluntuları bilimsel yöntemlerle belgeleyen, koruyan ve yorumlayan uzmandır. Alan çalışması (yüzey araştırması, kazı), laboratuvar (temizlik, konservasyon, tarihleme) ve ofis/raporlama süreçlerini bir araya getirir.

Kısa tanım: Arkeoloji “saha + laboratuvar + yazı” üçlüsüdür. Meslekte sürdürülebilirlik için yabancı dil, GIS/CAD ve fotoğraf–belgeleme becerileri altın değerindedir.

Arkeolog ne iş yapar?

• Yüzey araştırması: Envanter, GPS/total station, fotogrametri, lidar/uydu okuma.
• Kazı: Açma planı, stratigrafi, buluntu kaydı, numune alma, günlük–defter tutma.
• Laboratuvar: Temizlik, konservasyon, malzeme analizi (seramik, metal, taş, kemik).
• Belgeleme: Çizim, foto–video, veri tabanı, GIS; bilimsel rapor ve makale yazımı.
• Müze & koruma: Eser kayıtları, sergileme, koruma projeleri ve kurullarla süreç yönetimi.
• Kent arkeolojisi/KEİP: Kurtarma kazıları, etki değerlendirme, planlama entegrasyonu.

Bir Kazı Günü Nasıl Geçer?

Saat	Aşama	Açıklama
06:30	Uyanış & Hazırlık	Ekip sabah erken kalkar. Alan kıyafetleri, kazı araçları ve belgeler hazırlanır.
07:30	Alan Toplantısı	Günün hedefleri ve açma planları değerlendirilir.
08:00	Kazı Başlangıcı	Stratigrafik kazı başlar. Toprak ayrıştırma, buluntu çıkarımı ve numune alma yapılır.
10:30	Ara & Belgeleme	Buluntular fotoğraflanır, çizilir ve GIS/CAD sistemine kaydedilir.
12:30	Öğle Yemeği	Genellikle sahada, taşınabilir mutfak veya yerel destekle.
13:30	Laboratuvar Ön Hazırlığı	Temizlik, konservasyon ve analiz için buluntular ayrıştırılır.
15:00	Günlük & Defter Girişi	Her ekip üyesi, buluntular ve gözlemlerle ilgili günlük tutar.
16:30	Alan Toplama & Kapanış	Açmalar kapatılır, araçlar toplanır, veri yedeklenir.
18:00	Akşam Toplantısı	Günün değerlendirmesi yapılır, raporlar hazırlanır.

Kazıda belgeleme: total station ölçüm, çizim, fotoğraf ve numune süreçleri birlikte yürür.

Not: Bu çizelge ılıman iklimler için geçerlidir. Çok sıcak veya çok soğuk bölgelerde kazı saatleri ve iş akışı farklılık gösterebilir. Aşağıda alternatif bir örnek sunulmuştur.

🔥 Çok Sıcak Bölgelerde Kazı Günü

Çok Sıcak Bölgelerde Kazı Günü

❄️ Çok Soğuk Bölgelerde Kazı Günü

Çok Soğuk Bölgelerde Kazı Günü

Mini soru: Bir kazı gününde daha çok hangi aşamada zaman harcanır? Cevap: Belgeleme ve temizlik—“bulmak” kadar “kaydetmek” esastır.

Arkeolog maaşı ne kadar?

Maaş; kurum türü, kadro, deneyim ve proje tipine göre değişir. 

Alan	Aralık	Not
Kamu (müze/kurum)	65.000-90.000	Derece/kademe, ek ödeme ve tazminatlar belirleyici.
Proje/Kazı (mevsimlik)	1200-3500	Günlük/haftalık bütçe ve konaklama koşulları etkiler.
Özel Sektör (KEİP vb.)	35.000-90.000	Şantiye yoğunluğu, şehir farkı ve sertifikasyon etkili.
Akademi	65.000-120.000	Arş. gör./öğr. üyesi kadroları ve ek projeler.

Not: Aralıklar enflasyon ve sözleşme türüne göre hızla değişir; tabloya tarih damgası koy.

Arkeolog nasıl olunur? (Eğitim yolu)

1. TYT/AYT ile devlet/vakıf üniversitelerinin Arkeoloji (veya Klasik Arkeoloji/Prehistorya) programına yerleş.
2. Lisans boyunca: kazı/staj, yabancı dil (İngilizce + ikinci dil), CAD/GIS, fotogrametri–belgeleme, literatür.
3. Mezuniyet sonrası: Alanına göre YL/Doktora; konservasyon, müzecilik, kent arkeolojisi sertifikaları.

Kısa quiz: CV’de hangi üç yetkinlik en çok fark yaratır?

Yanıt: En az bir kazı sezonu, bir belgeleme yazılımı (GIS/CAD) ve bir yayın/rapor referansı.

Hangi üniversitelerde arkeoloji bölümü var?

Türkiye’de birçok üniversitede Arkeoloji mevcut. Sık sorulanlardan bir seçki:

Ege Üniversitesi
İzmir — sahaya erişim ve staj olanakları

Ankara Üniversitesi
Dil altyapısı ve koleksiyon erişimi

İstanbul Üniversitesi
Müze ve arşiv yakınlığı

Hacettepe, Akdeniz, Dokuz Eylül, Selçuk…
Geniş seçenek

Tam liste/puanlar için YÖK Atlas + üniversite sayfalarını kontrol et (her yıl değişir).

Arkeolog iş imkanları (kamu/özel)

• Kamu: Müzeler, kazı başkanlıkları, Rölöve ve Anıtlar, belediyelerin kent arkeolojisi birimleri.
• Özel sektör: KEİP/kurtarma kazıları, şantiye danışmanlığı, arkeoloji–miras danışmanlık şirketleri.
• Akademi: Arş. görevlisi, proje asistanı, BAP/TÜBİTAK projeleri.
• Müzecilik & kültürel miras yönetimi: Envanter, sergileme, eğitim; vakıf/özel müzeler.

İpucu: Kent arkeolojisi ve KEİP dosyaları büyüyor. GIS, fotogrametri ve raporlama üçlüsüne yatırım, işe giriş hızını artırır.

SSS — Arkeolog hakkında en çok sorulanlar

Arkeolog ne iş yapar?

Kazı, belgeleme, laboratuvar ve koruma süreçlerini yürütür; ayrıntılar yukarıda.

Arkeolog maaşı ne kadar?

Kurum ve projeye göre değişir; güncel aralıkları tabloda özetledik.

Arkeolog nasıl olunur?

Üniversitelerin Arkeoloji programından mezun olunur; staj, yabancı dil ve GIS/CAD önerilir.

Arkeoloji bölümü hangi üniversitelerde var?

İstanbul, Ankara, Ege başta olmak üzere birçok üniversitede.

Arkeologlar nerede çalışır?

Müzeler, kazı başkanlıkları, belediyeler, danışmanlık şirketleri, akademi ve özel müzeler.

🔗 İlgili Okumalar

Arkeolog Ne İş Yapar?
👤 Meslek rehberi

Arkeoloji Nedir, Ne İşe Yarar?
🧠 Temel kavramlar

Klaros Apollon: Kehanet & “Kutsal Uyku”
🏛️ Mitoloji & Antik kültür

Göbeklitepe Dikilitaşları Nasıl Yapıldı?
🏛️ Yapım teknikleri

Müzelerde Artırılmış Gerçeklik
🖼️ Teknoloji & Eğitim

İzmir: Arkeolojik Miras Fotoğraf Atlası
🏙️ Kent arkeolojisi

↑ Başa dön