Bouleterionlar
I.BOULETERİON
Büyük bir devletin yurttaşlarının yapacağı genel toplantılar sorun olmaktaydı.Bunun için bir toplantı mekanına ihtiyaç duyuluyordu.Önceleri toplantılar için üstü kapalı mekanlara ihtiyaç yoktu.Bu olayı boş bir alanda toplanarak hallediyorlardı.mekan yapımı için henüz daha gelişmiş bir mimari yoktu ve ayrıca bir toplantı için sütun ormanından oluşan bir yapıya hiç gerek yoktu[1].
Bouleterion başından beri kapalı bir mekandı.Bouleterion pritenion ile beraberlik göstermiştir.Pritenionda kentin kutsal ateşi yanardı.Bouleterionlarda ise genellikle ocak tanrıçası Hestia’nın bir sunağı bulunurdu[2].
Bouleterion bir kentte bulunan ilk kamu yapılarının arsında yer almaktadır.Bu kamu binası kutsal alanlarla birlikte gelişme göstermiştir.İlk bouleterion yapılarına Arkaik dönemde rastlamaktayız.Bunlar belli bir formu ya da planı bulunmuyordu.Zamanla ihtiyaçlar doğrultusunda gelişmiş ve belli bir formata ulaşmışlardır[3].
II. ÖNCÜL YAPILAR
II.a.) PYNYX TEPESİ (ATİNA) (İ.Ö. 6.YY SONU)
Pynyx klasik dönem Atina agorasının güneybatısında bulunmaktadır.İlk toplantılar buradaki doğal yamaç üzerinde yapılmaktaydı.İ.Ö. 6.yy.ın sonunda caveanın üstündeki taş işlenmiş ve alta terası destekleyen bir duvar yapmışlardır.İlk oturma sıraları ahşaptandı.İ.Ö.400’e doğru yapının tüm yönü değiştirilmiştir.Bu yön değiştirmenin sebebi hiçbir zaman anlaşılamamıştır.Bu dönemde asıl girişler arkadaki iki merdivenden sağlanıyordu.Yapının önceki yönü kuzeydoğu doğrultusunda iken daha sonra güneydoğu doğrultusunda oluşturulmuştur.[4]
II.b.) SPARTA HALK MECLİSİ (İ.Ö.6.YY)
Bu yapı agoradan ayrılan bir yol üzerindedir.Bu yapıya “Skias”(gölgelik) adını veriyorlardı.Mimarının Samos’lu Theodoros olduğu söylenmektedir[5].
III.ATİNADAKİ BOULETERİON ÖRNEKLERİ
 |
| Olympia BOULEUTERİON 'u Resim: http://www.grisel.net/olympia.htm |
III.a.) OLYMPİA BOULETERİONU
Arkaik dönemin en ilginç bouleterionlarından birisidir.Bu yapı çok evreli bir aşamadan geçmiştir.Burada ortada kare bir oda ve buna koşut iki yapıdan oluşmaktadır.Yapının kuzey bölümü ise İ.Ö. 5.yy.da yapılmıştır.Doğu tarafındaki sütunlu galeri ile ortada bulunan kare biçimindeki kutsal alanın bulunduğu kare biçimindeki kutsal alanın bulunduğu bölüm ise İ.Ö.3.yy.da yapılmıştır.
 |
| Olympia BOULEUTERİON plan |
III.b.) DELPHİ BOULETERİONU
Arkaik dönemin önemli bouleterionlarından birisidir.6x13 m boyutlarında dikdörtgen bir form göstermektedir.Bu yapının formundan dolayı tartışmalı bir durum söz konusudur.Çünkü bu tip formdaki yapıların hepsine bouleterion denilip denilmeyeceği konusunda fikir ayrımı vardır[6].III.c.) ATİNA BOULETERİONU
 |
| Eski Bouleuterion, yaklaşık M.Ö.5OO Fetros Demetriades ve Kostas Papoulias tarafından yapılan model.http://www.agathe.gr/democracy/the_boule.html |
Atina bouleterionu da bir takım aşamalardan geçmiştir.Yapının ilk tarihi İ.Ö.6.yy.ın sonuna kadar gitmektedir.Bu dönemde hemen hemen bir kare formundaydı[7].Ebatları ise 23.30 x 23.80 m.dir.Burada giriş için güneyde geniş bir alan bırakılmıştır.İlk oturma sıraları ahşaptandır.
İ.Ö. 5 yy.ın sonunda yapı eskiye nazaran biraz küçülme göstermiştir.Yapının içerisine bir tiyatro formu yerleştirilmiş.Giriş çıkışları kolaylaştırmak için doğu duvarı ile caveanın yan duvarları arasında boşluklar bırakılmıştı.Caveanın önündeki destek duvarlarında ve caveada 2 şer tane sütun bulunmaktaydı.Bunlar üst yapıyı taşıma amaçlı buraya konmuştu.Girişler doğudan,güneydoğudan ve kuzeydoğudan konulan kapılardan yapılıyordu.Daha sonraki dönemlerde güney tarafına sütunlu bir galeri yapılarak yapıya anıtsallık ve canlılık katma amaçlanmıştır.Bu bouleterionda Zeus,Athena sunakları ile resimler ve heykeller bulunmaktaydı.
III.d.)THERSİLİON (MEGALOPDİS-ARKADİA) (İ.Ö.371)
Bu yapı Hellisan ırmağının kıyısındaki agorada bulunmaktadır.Eğimli,doğal bir yamaç kullanılarak oluşturulmuştur.Ebatları 71,94x56,76 m.dir.Çok büyük bir tiptir.
IV.ANADOLU’DAKİ BOULETERİON ÖRNEKLERİ
IV.a.)PRİENE BOULETERİONU
İ .Ö.200’i yıllarında yapılmıştır. Kare bir formdadır. Yapının altı yüz yada yedi yüz kişilik bir kapasitesi vardı.
Yapının içinde üç bölümde oturma sıraları vardır. Yalnız bir bölümde oturma sırası bulunmaz. Kuzey oturma bölümünde 16 tane basamak varken doğu ile batı oturma bölümlerinde 10 tane oturma basamağı vardır[8]. Oturma sıralarının en son kısımlarında 14 tane sütün üst yapıyı taşımaktaydı. Bunların aralarında boşluklar bırakılmıştı. Toplam ara boşluğu ise 1450 m.dir. Yapının ortasında bir sunak vardı. Bu sunak kürsü olarak ta kullanılıyordu. Giriş çıkışlar güney tarafındaki iki kapıdan sütunlar arasındaki boşluklarla sağlanıyordu.
IV.b.)MİLETOS BOULETERİONU
İ.Ö. 175-164 yılları arasında yapılmıştır. Bu bouleterion Apollon’a Hestia’ya ve Demos (halka) adanmıştı[9]. İçerisinde bir tiyatro formu oluşturulmuştu. Yapının ebatları 22 x 33 mm dolaylarındaydı. Yaklaşık olarak 1200 kişi kapasiteye sahipti. Adına bouleterionu bu yapının öncüsü almıştır. Caveada 4 tane sütun üst yapıyı taşımaktaydılar. Caveanın arkasındaki merdivenlerle giriş sağlanıyordu. Buradan doğuya doğru uzanan sütunlu bir avlu bulunuyordu. Bu avluda kutsal bir heros alanı vardı. Avluya bir propylon sayesinde girilmekteydi. Bu Bouleterionun diğer yapılardan bir farkı vardı. Buradaki yapıda dış bölümünde süslemeler hakimdi. Yapıya bir tapınak tipi atılmıştır. Kuzey ve güney tarafında bir alınlık vardı. Duvarların yarısından duvardan duvara yapışık yarım sütunlar bulunurdu.
IV.c.)NOTION BOULETERİONU
İ.Ö. 3. yüzyıl ile 2. yüzyıllar arasında yapılmıştır. Priene’de bulunan örneğin basit bir uyarlamasıydı.
IV.d.) ASSOS BOULETERİONU
İ.Ö. 2. yüzyılın başlarında yapılmıştır. Kare bir formu vardır.
KAYNAKÇA:
Wycherley,1993………,Wycherley,R.E.,Antik Çağda Kentler Nasıl Kuruldu?,İstanbul
Yorum Bırakmak İster misiniz?