Arkeolog mesleği ile ilgili sorulan sorulara yanıt bulabileceğiniz bir yazı hazırlarken sizlere aynı zamanda arkeolog mesleği ve arkeoloji bölümleri hakkında da detaylı bilgi vermek istedik. Bu yazıyı yazmamızın nedeni aslında arkeolog olarak mezun olduğumuz arkeoloji bölümünün bir öğrencinin ufkunu nasıl ileriye taşıyabileceği ve bu öğrendikleri bilgilerle aslında bakış açılarının nasıl genişleyebileceğini ve bu arkeolog mesleğine sadece iş bulur muyum bulamaz mıyım sorusunun ötesinde bir bakış açısı kazandırması umuduyla yazılmıştır.
|
Arkeolog nedir ile ilgili karikatür. |
ARKEOLOJİ NEDİR? ARKEOLOJİ İNSANLARA NE ÖĞRETİR.
İlk yasaları ve ardından gelen yasakları arkeoloji ile öğrenebilirsiniz, ilk hikayeleri, masalları yine arkeoloji ile öğrenebilirsiniz. Bir tanıdığınızın anlattığı ve inandığı "bebeğin bir yılanı elleri ile boğabileceğini" arkeoloji ile cevaplayabilirsiniz. Arkeoloji o inancın düşüncenin nereden geldiğini bulur. Herakles'in Hera tarafından yılanla öldürülmek istendiğinde kundakta ki bebekken yılanı elleri ile boğduğunu öğrenir. Demokrasinin nasıl oluştuğunu ilk demokrasiyi kimlerin kullandığını öğrenir. İnsanların mağaralarda toplu bir halde yaşarken sistemli bir toplum yapısına nasıl geldiğini bulur. Ardından yöneticilerin nasıl ortaya çıktığını ve kimin kendi halkına iyi ya da kötü olduğunu öğrenir. İyi yöneticiler nasıl iyi olmuşlar, kötü yöneticiler neden kötü olmuşların cevabını bulur.
Arkeoloji bölümünü seçmemizin en büyük nedenlerini sayacak olursak: Arkeoloji demek ilklerin nasıl olduğunu öğrenebilmektir. Arkeoloji size hep en eskiyi daha da eskiyi bulma ve öğrenme olanağını sağlar. İlk barınma ihtiyacını doğal yollardan karşılayan insanın artık kendi evini nasıl kurduğunu, nasıl yaşadığını, hangi araçları nasıl kullandığının cevaplarını verir. Kalıntılara bakan insanlar için yıkık dökük olan görüntüler arkeoloji için soruların cevapları olur. Diğer bilimler bu cevaplardan kendilerine yeni cevaplar çıkarır böylece ilerleme devam eder.
|
Arkeolojiye bakış açılarından birini gösteren karikatür. |
İlk tanrıların ve tanrıçaların nasıl doğduğunu bulur. İnsanların nasıl onlara inandığını ve onlar için öle bildiklerinin cevabını öğrenir. Dinlerin başlangıcını bulur ve ortak noktalarını öğrenir. Dinle ilk kandırılanların nasıl kandırıldığını bulur.
Ekonominin nasıl oluştuğunu bulur. İnsanların ilk paraya neden ihtiyaç duyduğunu öğrenir. Paranın mutluluk mu mutsuzluk mu getirdiğinin cevabını bulur. İnsanların para için neler yaptığını, para ile nelerin satın alınıp alınamadığını bulur.
Sonuç olarak bu yazdıklarımızı çok daha fazlasını yazabiliriz Arkeolojiyi seçmemizin nedeni yukarıda yazdıklarımız için gerekli olan araştırma ruhudur. Gelelim arkeolojiden mezun olanlara verilen arkeolog unvanın gerektirdiklerine:
Türk Tarih Kurumu (TDK) Arkeoloji nedir için "Kazı Bilimi" açıklamasını yaptığı için Arkeolog için de "Kazı Bilimci" açıklamasını uygun görmüş. Yukarıda yazdıklarımız ışığında Arkeolog nedir sorusunun genel kabul görmüş tanımı ise: Arkeolog, İnsanların tarih öncesi ve sonrası ile ilgili bilgileri toplayabilmek için geçmişte ki uygarlıkların arkalarında bıraktıkları mimari yapı, eşya, üretim malzemeleri, seramik, kemik vb. kalıntıları bilimsel yöntemlerle yaptıkları yüzey araştırmaları ve arkeolojik kazı çalışmaları sonucunda ortaya çıkan buluntuları inceleyip, yayınlar hazırlayan ve bu buluntuları gerekli yöntemlerle korunmasını sağlatan bilim insanıdır.
Arkeolog arkeolojinin araştırmak ve incelemek olan vazgeçilmez yöntemini taşıyan ve yapan kişilerdir. Arkeolog demek bulduğu buluntuların en eski olduğunu söyleyebilmesi için bile araştırma yapmak zorundadır, yüzlerce hatta binlerce kaynak üzerinden tek tek geçmek zorundadır. Bu yüzden ekonomiyi, siyaseti, teokrasiyi, bürokrasiyi ve sosyolojiyi öğrenmek zorundadır. Yeri geldi mi mimarlığı yeri geldiğinde fen bilimlerini beraberinde matematiği bilmek zorundadır. Ben arkeoloğum kazı yapmak benim işim diyemez ya da ben kazı yapmam araştırırım da diyemez bir arkeolog hem kazı alanında toprağı açar hem de bu açtığı topraktan bulduklarını araştırmak zorundadır. İşte bu yüzden bir arkeoloğa siyaset yapma, din hakkında yazma, ekonomi yorumlama, sosyal demokrasiden bahsetme demek arkeoloji ve arkeolog nedir? Sorusunun cevabının bilinmediğini gösterir.
Arkeolog ne kadar maaş alıyor?
Ülkemizde eşit işe eşit ücret uygulaması olmadığından bu sorunun ucu çok açıktır. Eğer bütçesi düşük bir arkeolojik kazı başkanlığında çalışıyorsa asgari ücret veya biraz üzeri maaş alırken, destekçisi fazla, bütçesi çok olan bir arkeolojik kazıda asgari ücretin bir buçuk ile iki katı arasında maaş alabilir. Belediyeden belediyeye fark var ama genel memur olan arkeologlar asgari ücretin 3 ile 3,5 katı maaş alırken bu devlette memur ise asgari ücretin yaklaşık 3 katından biraz fazla alıyorlar. Eğer belediyelerde veya devlette sözleşmeli memur ise asgari ücretin 4 katı gibi bir maaşları vardır. Kamu iştiraki şirketlerden birinde arkeolog olarak çalışıyorsa sosyal destek yardımlarına göre asgari ücretin 2 katı ile 3 katı arasında maaş alırlar.
Arkeologlar nerede iş bulabilir ve çalışabilir?
Belediyeler, çeşitli bakanlıklar, kamu iştiraki şirketler, arkeolojik sit alanlarında çalışma yapan alt yapı üst yapı firmaları, arkeolojik kazı başkanlıklarında ve üniversitelerde akademik personel olarak referansları, torpilleri, dayıları, yengeleri, amcaları, halaları, teyzeleri güçlü ise zorlanmadan arkeolog olarak iş bulabilirler. Son dönemlerde KPSS Sözel 3 Puanı devlette memuriyet için gerekli iken teknik elaman olarak KPSS şartı yoktur. Kısmet, Referans veya Torpil üçlüsü yeterlidir arkeolog olarak işe girebilmek için. Yurt dışında da çalışma imkanı illaki vardır ancak çalışılmak istenen ülkenin resmi dilini çok iyi konuşmakla beraber güçlü referans mektuplarına ihtiyaç vardır. Arkeologlar ciddi anlamda iş bulmakta zorlanmaktadır ancak hangi meslek olursa olsun işe girmeyi kolaylaştıran insanın kendisidir. İş odaklı düşünmek yerine severek yapacağı bir meslekte okuyup, okuduğu süre içerisinde de sosyal çevresini genişleten, sivil toplum örgütleri veya siyasi partilerle çalışan bir öğrenci mezun olduğunda mutlaka emeklerinin karşılığını alacaktır.
İŞ BULMA YÖNTEMLERİ FAKAT BU YÖNTEMLER BİRAZ ALIŞILMIŞIN DIŞINDA yazısı kesinlikle ilginizi çekecektir.
Arkeoloji Bölümü Eğitim Süresi Kaç Yıldır?
Arkeoloji Bölümü eğitim süresi yabancı dil hazırlık okutan bölümler haricinde 4 yıldır. Arkeoloji Bölümü üniversitelere göre değişiklik göstermekle beraber; genel olarak birinci sınıfta arkeoloji biliminin başlangıcı ve temel terimlerin öğretilmesi üzerinde durur. Arkeoloji Bölümü ikinci sınıfta çevresel arkeoloji, deneysel arkeoloji gibi alan arkeolojisine yönelik eğitimler verir. Arkeoloji Bölümü üçüncü sınıfta antik çağlar ve Klasik Arkeoloji eğitimi üzerine yoğunlaşır. Arkeoloji Bölümü dördüncü sınıfta Prehistorya alanı üzerine detaylı bilgiler verir.
Arkeoloji Bölümü Dersleri Nelerdir?
Arkeoloji Bölümü eğitimi süresince aşağıdaki dersler görülür: Klasik Arkeoloji Arkeolojik Kazı ve Araştırma Teknikleri Anadolu Arkeolojisi Helen Mitolojisi Mezopotamya Arkeolojisi Arkaik Arkeoloji Anadolu Uygarlıkları Grekçe Anadolu Tarihi Coğrafyası Klasik ve Helenistik Dönem Arkeolojisi Arkeoloji Uygulamaları Müzecilik Klasik Arkeoloji, Arkeoloji Uygulamaları ve Müzecilik dersleri ile birlikte seçmeli dersleri vardır. Detayları ilgili üniversitelerin web sitelerinden öğrenebilirsiniz.
Türkiye’de Arkeoloji Bölümü Hangi Üniversitelerde Vardır?
|
2022-Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzuna Göre Arkeoloji ile ilgili Bölümler Listelenmiştir. |
2022 yılı Arkeoloji Bölümü aşağıdaki üniversitelerde vardır:
Burada Türkiye'de 2022 yılında arkeoloji kontenjanı açmış üniversiteleri, puan türlerini taban puanlarını ve kontejanları ile birlikte ilgili üniversitelerin arkeoloji ile ilgili web sayfalarına ulaşabilirsiniz.
Üniveriste Türü
|
Arkeoloji Bölümü olan
Üniversite - Fakülte / Yüksekokul / Meslek Yüksekokulu
|
Bölüm
|
Puan Türü
|
Taban Puan 2021
|
Kontenjan
|
Okul Birincisi Kontenjan
|
Vakıf
|
İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi (Ankara) / İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji (İngilizce) (Burslu)) |
Arkeoloji
|
EA
|
371,107
|
4
|
|
Vakıf
|
Koç Üniversitesi (İstanbul) / İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji ve Sanat Tarihi (İngilizce) (%50 İndirimli))
|
Arkeoloji
|
SOZ
|
367,688
|
9
|
|
Devlet
|
Ankara Üniversitesi / Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi (Arkeoloji (İngilizce))
|
Arkeoloji
|
EA
|
276,491
|
25
|
1
|
Devlet
|
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (İstanbul) / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
264,452
|
60
|
2
|
Vakıf
|
İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi (Ankara) / İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji (İngilizce) (%50 İndirimli))
|
Arkeoloji
|
EA
|
264,087
|
10
|
|
Devlet
|
Hacettepe Üniversitesi (Ankara) / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
252,857
|
60
|
2
|
Devlet
|
İstanbul Üniversitesi / Edebiyat Fakültesi (Klasik Arkeoloji)
|
Klasik Arkeoloji
|
EA
|
245,84
|
60
|
2
|
Devlet
|
İstanbul Üniversitesi / Edebiyat Fakültesi (Tarih Öncesi Arkeolojisi)
|
Tarih Öncesi Arkeolojisi
|
EA
|
236,401
|
50
|
2
|
Devlet
|
İstanbul Üniversitesi / Edebiyat Fakültesi (Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi)
|
Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi
|
EA
|
228,813
|
50
|
2
|
Devlet
|
Ankara Üniversitesi / Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi (Klasik Arkeoloji)
|
Klasik Arkeoloji
|
EA
|
228,606
|
50
|
2
|
Devlet
|
Akdeniz Üniversitesi (Antalya) / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
227,134
|
60
|
2
|
Devlet
|
Ege Üniversitesi (İzmir) / Edebiyat Fakültesi (Klasik Arkeoloji)
|
Klasik Arkeoloji
|
EA
|
224,411
|
70
|
2
|
Devlet
|
Manisa Celâl Bayar Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji
(Kktc Uyruklu))
|
Arkeoloji
|
EA
|
222,977
|
1
|
|
Devlet
|
Dokuz Eylül Üniversitesi (İzmir) / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
204,346
|
60
|
2
|
Devlet
|
Dokuz Eylül Üniversitesi (İzmir) / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji (İö))
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
50
|
2
|
Devlet
|
Kütahya Dumlupınar Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
25
|
1
|
Devlet
|
Düzce Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
25
|
1
|
Devlet
|
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi / İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
50
|
2
|
Devlet
|
Çukurova Üniversitesi (Adana) / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
50
|
2
|
Devlet
|
Dicle Üniversitesi (Diyarbakır) / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
60
|
2
|
Devlet
|
Anadolu Üniversitesi (Eskişehir) / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
60
|
2
|
Devlet
|
Adıyaman Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi / İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
40
|
1
|
Devlet
|
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
20
|
1
|
Devlet
|
Ankara Üniversitesi / Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi (Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi)
|
Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Ankara Üniversitesi / Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi (Tarih Öncesi Arkeolojisi)
|
Tarih Öncesi Arkeolojisi
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Atatürk Üniversitesi (Erzurum) / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
25
|
1
|
Devlet
|
Manisa Celâl Bayar Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
40
|
1
|
Devlet
|
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
40
|
1
|
Devlet
|
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (Samsun) / İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
50
|
2
|
Devlet
|
Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
20
|
1
|
Devlet
|
Pamukkale Üniversitesi (Denizli) / İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
40
|
1
|
Devlet
|
Selçuk Üniversitesi (Konya) / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
40
|
1
|
Devlet
|
Süleyman Demirel Üniversitesi (Isparta) / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
40
|
1
|
Devlet
|
Trakya Üniversitesi (Edirne) / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Bursa Uludağ Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
60
|
2
|
Devlet
|
Uşak Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
25
|
1
|
Devlet
|
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
İzmir Demokrasi Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
50
|
2
|
Devlet
|
Ege Üniversitesi (İzmir) / Edebiyat Fakültesi (Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi)
|
Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi
|
EA
|
0
|
70
|
2
|
Devlet
|
Gaziantep Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
40
|
1
|
Devlet
|
Harran Üniversitesi (Şanlıurfa) / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Hitit Üniversitesi (Çorum) / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
20
|
1
|
Devlet
|
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi / Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi (Türk İslam Arkeolojisi)
|
Türk İslam Arkeolojisi
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Kafkas Üniversitesi (Kars) / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
20
|
1
|
Devlet
|
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi / İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Karabük Üniversitesi / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
20
|
1
|
Devlet
|
Karadeniz Teknik Üniversitesi (Trabzon) / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
30
|
1
|
Devlet
|
Kocaeli Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
40
|
1
|
Devlet
|
Mardin Artuklu Üniversitesi / Edebiyat Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
25
|
1
|
Devlet
|
Mersin Üniversitesi / İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi (Arkeoloji)
|
Arkeoloji
|
EA
|
0
|
40
|
1
|
Arkeoloji Programı Bulunan Tüm Üniversiteler yök atlas sitesinden alınmıştır. Arkeoloji bölümleri ile ilgili istatistiki bilgilere ulaşabilirsiniz.
2022-2023 yılında açılmayan üniversiteler ve arkeoloji bölümleri
Yorum Bırakmak İster misiniz?