Header Ads


Hagia Sophia (Ayasofya) Kilisesi : İlahi Hikmete Adanmış Kilise

M. S. 532-537 yılları arasında
I
ustinianus tarafından yaptırılan Ayasofya
 Hagia Sophia (Ayasofya) Kilisesi 
Bizans'tan kalan en görkemli yapı Ayasofya'dır. Sultanahmet Meydanı'nda ilahi hikmete adanmış Hagia Sophia (Ayasofya) Kilisesi M.S. 532-537 yıllan arasında Iustinianus tarafından yaptırılmıştır. Anthemius ve Isodoros adlı iki mimarın yarattığı kubbeli bir bazilika olan Ayasofya bir bûyûk orta nef ve daha küçük yan nefler ile apsis, iç ve dış narteks kısımlanndan oluşmaktadır. Uzunluğu 100 m. genişliği 70 m. olan Ayasofya'nın yerden yüksekliği de 55.6 m.dir. 31.87 m. çapındaki muhteşem kubbesiyle günümüze kadar gelebilmiştir. Daha önce 360 yılında yapılan kilise 404'te yanmış. 415 yılında yeniden yapılmış ve 532'de Nika isyanı sırasında yine yanmıştır. Bugünkü Ayasofya Iustinianus'un 532-537 tarihleri arasında yaptırdığı üçüncü yapıdır. 
Ayasofya'nın içini birçok mozaik süslemektedir. İç nartekse güneyden girilen kapı üzerinde yer alan mozaikte, ortada oturur vaziyette kucağında çocuk İsa'yı tutan Meryem, sağında kentin maketini takdim eden Constantinus solunda ise kilisenin maketini takdim eden Iustinianus görülmektedir. Mozaik M.S.X.yüzyıla aittir İç narteksteki çapraz tonozlu tavan Iustinianus (M.S.527-565) devri mozaikleri ile süslüdür.
Ayasofya'nun imparator kapısındaki mozaikte tahta oturur durumda İsa iki yanında madolyon içinde Meryem ve Gabriel görülür. Burada İmparator VI. Leon'u secde eder şekilde gösteren mozaik X. yüzyıla aittir.
Ayasofya'nın imparator kapısı ve üzerinde bulunan mozaik.
çte, apsis yarım kubbesinde M S. IX. yüzyıla ait Meryem mozaiği bulunmaktadır. Apsis yarım kubbesinin önünde bema kemerinin sağ ve solunda X. yüzyıla ait melek mozaikleri yer alır. Kuzey tympanonda nişlerin içinde M.S. IX. yüzyıl sonu X. yüzyıl başına ait aziz mozaikleri vardır. Kubbeye geçişi sağlayan dört pandantif üzerine birer melek figürü yerleştirilmiştir. Ayasofya'nın üst kat güney galerisinde en önemli mozaiklerden biri olan Deisis mozaiği yer alır. XI. yüzyıla ait bu mozaikte ortada İsa yanda Meryem, diğer yanda da Vaftizci Yahya yer almıştır. Yine güney galeride, günümüze iyi bir şekilde gelebilmiş Komnenoslar mozaiğinde ortada kucağında İsa'yı tutan Meryem, iki yanda ise II. Komnenos ve kansı Eirene ile çocukları Aleksios görülmektedir. İmparatoriçe Zoe mozaiği de güney galeridedir. Ortada oturan İsa bir yanda İmparator Constantinus IX. Monomakhos. diğer yanda karısı Zoe elinde rulo tutar vaziyette yer almıştır. Ayasofya'nın kuzey galerisinde ise X. yüzyılda yapılan İmparator Alexandros (912-913) mozaiği bulunmaktadır. 1453'te İstanbul'un alınmasıyla Ayasofya camiye çevrilmiş, dışına çeşitli devirlerde dört minare ile içine hünkâr mahfili ve I.Mahmud Kütüphanesi eklenmiş, ayrıca içi ayetlerle süslenmiştir. Türkler kutsal saydıkları Ayasofya'nın bahçesine Sultan II. Selim. III. Murad, IV. Mehmed. I. Mustafa ve İbrahim'in türbele- rini yaptırmıştır. Ayasofya'nın yanında 1728 yılında III. Ahmed tarafından yaptırılan III. Ahmed Çeşmesi yer almıştır. 


Ayasofya içinde bulunan birçok mozaikten biri olan İmparatoriçe ZoeMozayiği.
11. yy'a ait mozaikte Zoe ve son eşi IX. Monomakhos görülmektedir.
Ayasofya'dan sonra ikinci büyük kilise olan St. İrene Büyük Constantinus tarafından inşa ettirilmiş. 532'deki Nika isyanında yanmış, İmparator Iustinianus zamanında 537'de tekrar inşa edilerek genişletilmiştir. 100 x 32 m. ölçülerindeki yapı bugün müze olarak ziyarete açıktır. 1282 tarihli Fethiye Camisi de eski bir Bizans kilisesi olup. içinde İsa mozaiği vardır. 

Ayasofya kadar önemli bir yapı olan Kariye Müzesi de son devir Bizans mozaikleri ile ünlüdür. Chora Manastırı da bugün Kariye Müzesi olarak ziyarete açıktır.

Kariye Müzesi'nde bulunan Armtasisfreskosu. Freskoda, Hz. Isa, cehennemdeki Havva ve Adem'i kurtarmaktadır.


Hiç yorum yok

www.arkeoloji.biz. Blogger tarafından desteklenmektedir.