Header Ads


ADEN BAHÇESİ VE NUHUN GEMİSİ ANADOLU'DA MIYDI?

 

Anadolu'daki Coğrafya Adlarının Eski Ahit'teki Yansıması 


Hem Yahudiler ve hem de Hıristiyanlar İbranice yazılmış 39 kitaptan oluşan Eski Ahit'i kutsal kitap olarak kabul ederler. Bu kitaptaki 4 küçük bölüm de Aramice'dir. Eski Ahit'in ilk beş kitabı geleneksel kabullenişe göre M.Ö. 15. yy'daki Musa Peygamber ile ilişkiye sokulur. Son kitapları ise M.Ö. 5. ve 4. yy'larda yazılmıştır. Böylece söz konusu eser 1000 yıllık bir dönemi kapsamaktadır. Eski Ahit İsraillilerin tarihini ayrıntılı denebilecek bir biçimde anlatır. 


ESKİ AHİT VE ADEN BAHÇESİ NEREDE?
Bu tarihin büyük bölümü Filistin'de geçmesine rağmen Mısır ve Mezopotamya da önemli rol oynar. Eski Ahit'te tanımlanan olaylarda Anadolu'nun kenarda kaldığı kabul edilse de, burada günümüzde Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde kalan pek çok yere değinilir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu'dan doğan Dicle ve Fırat ilk kez Aden Bahçesi (Yaratılış 2: 10-14) ile ilişkili olarak anılır ve sonraki kitaplarda sık sık geçer. Aden Bahçesi, Eski Ahit'te Adem Peygamber ile Havva Peygamberin yaşadığı düşünülen cennet bahçesinin adıdır. 

aden bahçesini yağlı boya tasviri.
Akiane Kramarik'in Aden Bahçesi resmi. Akiane Kramarik, 9 Temmuz 1994 doğumlu Amerikalı şair ve ressam. Dört yaşında çizim yapmaya başladı. Kramarik'in en tanınmış resmi, sekiz yaşında tamamladığı Prince of Peace (Barış Prensi)'dir. 



Yaratılış Kitabı, Nuh Tufanı ve Ararat Nerededir?
Yaratılış Kitabı, Nuh'un gemisinin karaya oturduğu yeri de Doğu Anadolu ile ilişkili olarak tanımlar: "Gemi yedinci ayın on yedinci günü Ararat Dağları'na oturdu" (Yar. 8:4). Ararat, gerçekte M.Ö. birinci bin yılda Doğu Anadolu'nun büyük bir bölümüne verilen Urartu adının İbranice yazılış biçimidir ve bundan dolayı Eski Ahit belli bir nokta tanımlamaktan uzaktır. Fakat yaklaşık M.Ö. 275 yıllarında Berossus'un gözlediği gibi pek çok kişi Türkiye'nin en yüksek dağı Ağrı'nın kuzey yamacında buzlara gömülmüş bir gemiye benzeyen kalıntının varlığından söz ettiler. 

Yaratılış kitabı, Nuh'un üç oğlunun soyundan gelen bir çok eski toplumdan söz eder. Olasılıkla eski Lidya ülkesine adını Veren Lud, Nuh'un oğlu Ham'ın torunu olarak anılır (Yar. 10: 13). Lud dışında Anadolu ile ilişkili diğer toplumlar Yafet'in oğulları olarak sayılır. Akkadçası mât Gugu olan Magog, Lidya'nın ünlü kralı (ölümü M.Ö. 644), "Gyges ülkesi"ne işaret ediyor gibi görünmekledir. Çağdaşı Assur kralı Assurbanipal'in yıllıklarında da bu ülkeden söz edildiği bilinmektedir.

Yaratılış Kitabı, Nuh'un gemisinin karaya oturduğu yeri de Doğu Anadolu ile ilişkili olarak tanımlar: "Gemi yedinci ayın on yedinci günü Ararat Dağları'na oturdu" (Yar. 8:4)
ürkiye'nin en yüksek dağı Ağrı'nın kuzey yamacında buzlara gömülmüş bir gemiye benzeyen kalıntının varlığından söz ettiler. 



Yavan muhtemelen Anadolu'nun Ege kıyısı boyunca yerleşen İyonya Grekleri'dir. Tiras adı Trakya biçiminde temsil ediliyor olabilir. Tuval büyük olasılıkla eski Kayseri ve çevresindeki. Akkadça Tu bal u (Geç Hitit krallıklarından Tabal) olarak adlandırılan toplumdur. Meşek ilk kez M.Ö. 1116 yılında Assur kralı 1. Tiglalpileser yıllıklarında. 20 000 kişilik ordusu ile anılan Anadolu halkı Muşku'dur (Muşki), Meşek, u/ak bölgeleri vurgulayan ayrı bir anlam da yüklenmiş gözükmekledir. Bunu, Mezmur yazarı (120: 5) ilgili bölümde şu ifadeyle anlatır: "Vay bana. Meşek'le garip kaldım sanki; Kedar çadırları arasında oturdum." 

Yafet'in torunu Togarma'nın adı. modern Sivas bölgesindeki Gürün adıyla günümüze kadar gelmiş olabilir (Yar. 10:2-3). Akkadça ya/ularda "Harranu" biçiminde geçen ve yol anlamı taşıyan Harran. Yaratılış Kitabı 'nda sık sık anılır. Anlatıya göre İbrahim Ur'dan Kenan ülkesine giderken bir süre burada yaşadı. İbrahim'in lorunu Yakup da Harran'a dayısı Lavan'ın yanına kaçtı. Harran bilindiği üze- re Urfa'nın güneyindeki modern Altınbaşak ilçesidir. 

Yaratılış Kitabı'nda Hilil terimi de sıkça geçmekle birlikte söz konusu halkın gerçekte Anadolu Mitilleri ile bir ilişkisi yoktur. Yaratılış Kitabı'nda bu toplum, sami isimler taşıyan Kenan (Filistin) ülkesi yerli halkı olarak karşımıza çıkarlar. Bununla birlikte, aşağıda İsrail kralı Süleyman'ın (M.Ö. 971-931) ticaretinin tanımlandığı pasajda görüldüğü üzere. Eski Ahit Anadolu Hititlerini. daha doğrusu onların Güneydoğu Anadolu ve Suriye'deki (Aram) ardılları Geç Hititleri de biliyordu: "Süleyman'ın atları Mısır ve Keve'den getirilirdi. Kralın tüccarları atları Keve'den satın alırdı. Mısır'dan bir savaş arabası altı yüz, bir at yüz elli şekel gümüşe getirilirdi. Bunları bütün Hitit ve Aram krallarına da satarlardı" (I.Krallar 10: 28-29). 

MISIR ÜLKESİ VE ESKİ AHİT
Bazılarına göre Mısır, eski Kilikya (Çukurova) olarak bilinen bölgenin adı olan Musur olarak okunmalı. Keve ise gerçekte Akkadça Que'nin (Kilikya) İbranice söylenişidir. M.Ö. 9. yy'ın ortalarında Yahudalı rahip Yehoyada, gasıp Kraliçe Alalya'ya karşı Karyalı güçleri kullanır. Bunlar muhtemelen, günümüzde Muğla bölgesindeki eski Karya'dan gelen paralı askerler idi (II. Krallar 11:4, 18-19). İsrail kralı II Yarovam(Jeroboam, riyb ve 'am kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş "insanlar için uğraşan" veya "halkın haklarını savunan" anlamına gelen bir isimdir) (M.Ö. 793-753)'ın krallığının özetinde şu bilgileri buluruz: "Yarovam'ın krallığı dönemindeki öteki olaylar, bütün yaptıkları, askeri başarıları, eskiden Yaudi'ye ait olan Şam ve Hama kentlerini yeniden İsrail topraklarına katışı İsrail krallarının tarihinde yazılıdır" (II. Kr.14: 28).

GAZİANTEP'İN ESKİ AHİTTE GEÇTİĞİ YER
Yaudi, başkenti Gaziantep bölgesinde, Fevzipaşa yakınlarındaki Samal kenti (modern Zincirli) olan Geç Hitit Devleti'nin adıydı. Eski Ahit'in İbranice metnindeki Yaudi'nin gerçekte Yahuda olduğunu belirtmeliyiz. Fakat metindeki olaylar Suriye'de Şam vc Hama'da geçtiği için Yahuda sözcüğü pek anlamlı bulunmamakla ve çoğunlukla Yaudi biçiminde tashih edilmekledir. 

İbrani Peygamber Yeremya kitabında. M.Ö. 605 yılında Karkamış'la Mısır firavunu Neko'nun Babil kralı Nebukadnessar'a karşı uğradığı bozguna değinir. Bu. Mısır'ın Suriye-Filistin bölgesindeki tarihsel hak iddiasının dönemini kapatan ve Orta Doğu'daki Önemli güç Yeni- Babillilerin egemenliğini kuran eski dünyanın en kesin savaşlarından biridir: "Yahuda kralı Yoşiya oğlu Yehoyakim'in dördüncü yılında. Babil kralı Nebukadnessar'ın Fırat ırmağı kıyısında. Karkamış'la yenilgiye uğrattığı Firavun Neko'nun ordusuyla ilgili bildiri" (Yeremya 46: 2). Karkamış Gaziantep bölgesinde Suriye sınırında bulunmaktadır. 

SURİYE VE ASKİ AHİT
İbrani peygamber Hezekiel kitabında, M.Ö. 586 yılında Sur kentindeki ticari ortaklıkları şöyle tanımlar: "Ürünlerin çeşitliliği, malının bolluğundan Ötürü Şam seninle ticaret yaptı. Mallarına karşılık sana Helbon şarabıyla Şaftlar yünü, U/al'dan getirilmiş şarap tekneleri verdi. Sana getirilen mallar arasında işlenmiş demir, tarçın, güzel kokulu kamış vardı" (Hezekicl 27: 18-19). Bu bölümde anlaşılacağı üzere Şam'ın Sur kenti ile olan ticareti anlatılır. Helbon ve Sahar'ın ikisinin de Suriye'de olduğu bilinmektedir. "Şarap tekneleri verdi" Çevirisi, bulunduğu yerde anlamsız olan İbranice metindeki "Vedan ve Yavan halkı alışveriş yaptı" ifadesinin tashihi sonucu yapıldı. 

MARDİN VE ASKİ AHİT
Uzal, Mardin bölgesindeki Tur Abdin yakınlarındadır ve Akkadça metinlerde "İzalla" olarak bilinir. Eski dünyada burasının şarabı meşhurdu. Mesela Babil kralı Nebukadnessar (M.Ö.605-562) şarabı buradan alırdı. İbrani peygamber Ovadya. kendi kitabında İsrail'in Negev bölgesinin, önceden Safarat'ta bulunan Kudüslü sürgünlerce iskan edileceğini bildirir: "Sefarat'taki Kudüslü sürgünler de Negev'deki kentleri mülk edinecekler" (Ovadya 20 c). Sefarat olasılıkla Manisa bölgesinde. Salihli yakınlarındaki Lidya'nın başkenti Sart idi. Sonuç olarak. Eski Ahit sınırlı olsa da Türkiye halkı ve onların erken tarihi hakkında bilgi sunar. 

Dr Paul Lawrence:
Paul Lawrence, Asurlu generallerin kralla ilişkisi üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı doktorasını aldığı Liverpool Üniversitesi'nde Akad, İbrani ve Yakın Doğu arkeolojisi okudu. 1984'te kuzey Irak'ta, antik Ninova'nın hemen kuzeyinde Dicle Nehri kıyısındaki bir arkeolojik kazıda çalıştı. Ayrıca, Eski Ahit'in günümüz Türkçesine tercümesi üzerinde İstanbul'daki Türk İncil Cemiyeti ile birkaç yıl çalıştı. Şu anda SIL International için İncil çevirileri üzerinde çalışıyor ve The Books of Moses Revisited kitabının yazarıdır.
Paul Lawrence, Croydon'daki John Whitgift'in Trinity okulunda (1971-1978) ve Akadca, İbranice ve Yakın Doğu arkeolojisi (1978-1982) okuduğu Liverpool Üniversitesi'nde eğitim gördü. Liverpool Üniversitesi'nden Asur generalleri ve kralla ilişkileri (1982-1985) üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı doktora derecesine sahiptir. Yeni evlenen karısı Jane (1984'te) ile birlikte Kuzey Irak'a gitti ve burada iki ay boyunca antik Ninova'nın yaklaşık 30 km kuzeyindeki Dicle nehri kıyısında bir kurtarma kazısında çalıştılar. Pavlus daha sonra İstanbul'daki Türk İncil Cemiyeti ile birlikte Eski Ahit'in modern Türkçe'ye (1986-1999) çevirisini kontrol etmek için çalışacaktı (2001'de yayınlandı) ve ülkede ve bazı komşularında yoğun bir şekilde seyahat etme fırsatını yakaladı. O zamandan beri Liverpool Üniversitesi'nde Profesör Kenneth Kitchen'da eski Yakın Doğu antlaşmaları, antlaşmaları ve yasalarının bir koleksiyonu üzerinde araştırma görevlisi olarak çalıştı. Dört kez "Arkeoloji ve İncil" (Liverpool Üniversitesi Sürekli Eğitim Bölümü) yetişkin eğitimi dersi verdi. Paul ve Jane'in dört çocuğu var: Esther, Sophia, Daniel ve Joel.

Hiç yorum yok

www.arkeoloji.biz. Blogger tarafından desteklenmektedir.