HELENİSTİK DÖNEM ANADOLU TAPINAKLARI "Ephesos Artemis Tapınağı"

HELENİSTİK DÖNEM ANADOLU TAPINAKLARI
Ephesos Artemis Tapınağı

En erken Dipteros planlı tapınak Samos Hera tapınağıdır. Artemis tapınağının arkaik evresi M.Ö. 560 ve 550 yıllarına aittir. Helenistik evresi ise M.Ö. 334 – 250 yıllarında tarihlenmektedir. Tamamen mermerden yapılan dipteral planlı bir tapınaktır.

Samos Hera tapınağı örnek alınarak yapılmıştı. İlk Artemis tapınağını bulan J. T. Wooly’dir. Tapınağın 8X20 sütunu vardır. M.Ö: 356 yılında arkaik tapınak Herostratus tarafından yakılmıştır. Helenistik dönem tapınağını Scopas'lı Paros tarafından yeniden yapımına M.Ö. 334 yılında başlanmıştır. Ve yapımı 250 yılına kadar devam etmiştir. Tapınağın yapımında bazı yeni değişiklikler yapılmıştır. Ancak genelde arkaik plana sadık kalınarak yapılmıştır.

Ephesos Artemis Tapınağı Helenistik Evre özellikleri:

1. Helenistik dönemin görkemli ve dramatik anlamından dolayı tapınak stylobatı 13 basamaklı bir krepis üzerinde yer alarak yükseltilmiştir.
2. Arkaik evresinde olduğu gibi Hellenistik evresinde de sütunların kaidesinde columnacelatalar vardır.
3. Dipteral plan kullanılmıştır.
4. Hellenistik evresinin bir opystodomosunu olduğu düşünülmektedir. Opystodomosun Hellenistik dönemde kullanılmasının öncüsü Priene Athena tapınağını yapan Pytheosdur. M.Ö. 350 dolaylarında yapılan Artemis tapınağından önce yapıldığından sütun oranları farklıdır.
5. Arkaik sütun alt çapının yüksekliğe oranı Hellenistik dönem oranları ile aynı değildir.
6. Hellenistik Artemision sütün ve yivleri: 1.9.6 – 24 yiv Arkaik Artemision sütün ve yivleri: 1/12 – 24 yivdir.
7. Arkaik evrede olduğu gibi Hellenistik evresinde de tapınağın alınlığı boştur. Ancak bazı sikke betimlerinde alınlığın kapı ve pencerelerle süslü olduğu bilinmektedir.