HELENİSTİK DÖNEM ANADOLU TAPINAKLARI "Alabanda Apollon Tapınağı "

Alabanda Apollon Tapınağı 

Bir Karia kenti olan Alabanda, Büyük Menderes Nehri'ne akan Çine Çay'ının 4 km batısında yer alır. Apollon Tapınağı'nı ilk olarak Edhem Bey 1905–6 yıllarındaki kazılarla açığa çıkartmıştır. Vitrivius'un rivayetine göre (III, 2, 6), tapınağın mimarı Menesthes'dir.

• Tapınak, mimari bezekler ve frizin stiline göre İ.Ö. 2. yüzyılın 2. yarısına tarihlenmektedir. Tapınak, 82,67 x 11 9,81 metre ölçülerinde bir temenosun içinde yer alır. Batısında bir stoa vardır. Bizans döneminde etkili şekilde tahrip edilmiş olan tapınak, 22 x 35 metre ölçülerinde dört basamaklı bir stylobat üzerinde yükselmektedir.

• Alabanda'da kazılar yapan Edhem Bey, burada 8x11 sütunlu bir peripteros tapınaktan bahsetmektedir. Ayrıca, sütunların altında kaide bulamadığını, bu nedenle de bu tapınağın Dor düzeninde olması gerektiğini savlamaktadır. Ancak daha sonra yapılan araştırmalar burada–8 x 13 sütuna sahip İon düzeninde inşa edilmiş bir, tapınağın olduğunu ortaya koymuştur. Bunu, tapınak kazılarında bulunan bir Ion başlığı daha açık bir şekilde belgelemektedir. Ayrıca, frizin en üst sırasında bulunan İon ovolosu (dışbükey bordür) ve baştaban parçası tapınağın İon düzeninde olduğunu bir kez daha teyit etmektedir. Bu nedenle de, Vitruvius'un bahsettiği Menesthes'in pseudodipteros planlı tapınağı burası olmalıdır. Tapınak, derin pronaos ve naosa sahiptir.

• Opisthodomosunun olup olmadığı tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak pronaosdakilere simetrik olarak arkada da iki sütuna ait kalıntılara rastlanması, burada opisthodomosun olduğunu güçlü bir şekilde desteklemektedir.

• Alabanda'da bulunan ve üzerinde Amazon savaşlarının (amazonomakhie) betimlendiği bir friz plakasının bu tapınağa ait olduğu sanılmaktadır. Frizin stili Teos Dionysos Tapınağı'nı anımsatmaktadır.